Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
भ्रान्तताऽभिधानपरित्यागेन चन्द्रद्वयाद्यभिधानादिति सकलमेव शास्त्रज्ञानाभिधानं भ्रान्तिमात्रमिति (१७१ ) कथं ततस्तत्त्वनिश्चय इति चिन्त्यम् । तथाहि अस्य नित्यात्मादिविकल्पवत् कृतकत्वादिलिङ्गद्वारायाता अनित्याऽनात्मादिविकल्पा अ भ्रान्ता एवेति कथं तेभ्यस्तन्निश्चितिः ? निश्चितौ वा कथं न नित्यादावपि ? तद्विकल्पा
... व्याख्या ...
जलग्रहः,
1
तत्स्थामोपजातवचसोऽपि भ्रान्तज्ञानसामर्थ्योपजातवचनस्यापि स्वभ्रान्तताऽभिधानपरित्यागेन चन्द्रद्वयाद्यभिधानादिति एवं सकलमेव शास्त्रज्ञानाभिधानं भ्रान्तिमात्रमिति कृत्वा कथं ततः- शास्त्रज्ञानाभिधानात् तत्त्वनिश्चय इति चिन्त्यम् । नैव तत्त्वनिश्चय इति । एतद्भावनायैवाह - तथाहीत्यादि । तथाहि - अस्य- अखिलविकल्पज्ञानभ्रान्ततावादिनः नित्यात्मादिविकल्पवदिति निदर्शनम्, कृतकत्वादिलिङ्गद्वारायाता अनित्याऽनात्मादिविकल्पा अपि भ्रान्ता एव - नाभ्रान्ता इति एवं कथं तेभ्यः - भ्रान्तविकल्पेभ्यस्तन्निश्चितिःअनित्या-ऽनात्मादिनिश्चितिः ? निश्चितौ वा तेभ्यः - अनित्या - ऽनात्मादेः कथं न नित्यादावपि
...अनेडांतरश्मि
છે અને તેનાથી જ્ઞાનજન્ય વચન પણ, જ્ઞાનની ભ્રાન્તતા ન જણાવતાં દ્વિચન્દ્રાદિ જ જણાવે છે (અર્થાત્ 'जे यन्द्र छे' खेम ४ वयनप्रयोग थाय छे, 'जे यन्द्रनो भ्रम थाय छे' खेम नहीं...)
એ જ રીતે તમારું શાસ્ત્રજ્ઞાન પણ ઉપરોક્ત રીતે વિકલ્પાત્મક હોઈ ભ્રાન્ત છે અને તે શાસ્ત્રજ્ઞાનથી થતું વચન પણ ભ્રાન્ત જ છે... એટલે ભ્રાન્તવ્યક્તિને પોતાનું જ્ઞાન/વચન અભ્રાન્ત લાગવું ઉચિત જ छे....
५०० -O⭑
(૧૭૧) આવા ભ્રાન્તિરૂપ શાસ્ત્રજ્ઞાન/શાસ્રવચનથી શી રીતે તત્ત્વની વ્યવસ્થા થાય ? તે વિચારવું જ રહ્યું ! જુઓ → જે લોકોના મતે બધા જ વિકલ્પો ભ્રાન્ત છે, તેમના મતે નિત્ય-સાત્મકતાદિ વિકલ્પોની જેમ કૃતકત્વાદિ લિંગથી થતા અનિત્ય-અનાત્મકતાદિ વિકલ્પો પણ ભ્રાન્ત જ માનવા पडशे...
બૌદ્ધો, ઘટની અપરાપ૨ક્ષણને જોવાથી થતા નિત્યતાદિના વિકલ્પોને ભ્રાન્ત કહે છે... અને “सर्वं क्षणिकम् कृतकत्वात्, सर्वं अनात्मरूपम् क्षणिकत्वात् " - त्याहि३ये इतत्वाहि सिंग हेतुखोथी ક્ષણિકતા-અનાત્મકતાદિરૂપ અનુમાનવિકલ્પો કરે છે અને તે વિકલ્પોને યથાર્થ માની તેના આધારે अनित्याहिनी व्यवस्था उरे छे...
પણ જ્યારે બધા જ વિકલ્પો ભ્રાન્ત હોય, ત્યારે ક્ષણિકતા-અનાત્મકતાદિ વિકલ્પો પણ શી રીતે અભ્રાન્ત રહે ? (અર્થાત્ તે પણ ભ્રાન્ત જ બનશે) અને આવા ભ્રાન્ત વિકલ્પોથી અનિત્યતા
અનાત્મકતાદિનો નિશ્ચય શી રીતે થઈ શકે ?
પ્રશ્ન : પણ તેવા ભ્રાન્ત વિકલ્પોથી પણ અનિત્યાદિની વ્યવસ્થા માની લઈએ તો ?
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005533 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |