Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
३९४
-
( ९३ ) नाप्यध्यवसिततद्भावता, अतदाभेन तत्परिच्छेदायोगात्, तत्त्वतस्तदनुपपत्तेः, नापि ध्वनियोगः, तत्तादात्म्याद्ययोगतस्तदसिद्धेः, तद्युक्तस्यापि तदाकारोत्पत्तिप्रधानत्वादिति ।
* व्याख्या
उत्पत्तेः कारणात् । उत्पत्तिश्च तत्तत्समनन्तराव्यतिरेकात् तस्याः - वासनायास्तत्समनन्तराव्यतिरेकात्-निर्विकल्पकसमनन्तराव्यतिरेकात् । समनन्तराच्चाविकल्पकजन्मेति भावना |
नाप्यध्यवसिततद्भावता प्रत्ययदाम् । कुत इत्याह- अतदाभेन - अवस्त्वाकारेण ज्ञानेन तत्परिच्छेदायोगात्-वस्तुपरिच्छेदायोगात् । अयोगश्च तत्त्वतः परमार्थतः तदनुपपत्तेःअध्यवसिततद्भावतानुपपत्तेः । नातदाभं तत्परिच्छेदकम्, न चतो नाध्यवसिततद्भावतेति भावनीयम् ।
नापि ध्वनियोगः प्रत्ययदाम् । कुत इत्याह- तत्तादात्म्याद्ययोगतः तस्य-प्रत्ययस्य तेन ध्वनिना तादात्म्यांद्ययोगतः तादात्म्यम्-एकत्वम्, ‘आदि' शब्दात् तदुत्पत्तिग्रहः, तदसिद्धेः
... अनेअंतरश्मि
નિર્વિકલ્પની પણ થાય છે.
બૌદ્ધ : અરે ! નિર્વિકલ્પની ઉત્પત્તિ તો પૂર્વની જ્ઞાનક્ષણથી થાય છે, વાસનાથી શી રીતે ? સ્યાદ્વાદી ઃ કારણકે બૌદ્ધમતે જ્ઞાનક્ષણથી ભિન્ન વાસના જેવું કોઈ તત્ત્વ જ નથી, અર્થાત્ જ્ઞાનક્ષણ તે જ વાસના છે... ફલતઃ વાસના તે સમનન્તરપ્રત્યયરૂપ (=પૂર્વક્ષણીય ઉપાદાનજ્ઞાનરૂપ) નિર્વિકલ્પથી અભિન્ન હોવાથી, તેનાથી ઉત્પન્ન થનાર નિર્વિકલ્પજ્ઞાનની વાસનાથી પણ ઉત્પત્તિ થાય છે જ. * (3) तृतीय विडत्य*
(૯૩) જ્ઞાનમાં વસ્તુનો અધ્યવસાય થવો તેને પણ પ્રત્યયદૃઢતા ન કહી શકાય, કારણ કે એવી દઢતા માનવા માટે, તે જ્ઞાનમાં તદાકારતા (=વિષયભૂત વસ્તુની આકારતા) તો માનવી જ પડશે. ન માનો, તો તો વસ્તુનો પરિચ્છેદ (બોધ) જ નહીં થાય, કારણ કે વસ્તુની આકારતા વિના તો વસ્તુનો પરિચ્છેદ સંભવિત જ નથી.
જુઓ, નિર્વિકલ્પપ્રત્યક્ષ માત્ર વસ્તુપ્રતિભાસરૂપ છે, તેમાં તદાકારતા નથી. હવે પ્રત્યયમાં તદાકારતા ન હોય તો તત્પરિચ્છેદકતારૂપ દૃઢતા ન આવી શકે,એ આપત્તિ છે. (એટલે દઢતા માનવા નિર્વિકલ્પમાં તદાકારતા માનવી જ પડશે...)
* (४) चतुर्थ विsau *
જ્ઞાનમાં શબ્દનું જોડાણ થવું તેને પણ પ્રત્યયદઢતા ન માની શકાય, કારણ કે પહેલી વાત તો ४ छे }, ज्ञानमां शब्दनुं भेडाए। ४ असिद्ध छे...
... विवरणम् ..
61. निर्विकल्पकसमनन्तराव्यतिरेकादिति । न हि बौद्धमते ज्ञानक्षणभिन्ना काचिद् वासनाऽस्ति ।।
१. 'चाऽतोऽन्याध्यवसित०' इति क- पाठः । २. पूर्वमुद्रिते तु 'तादात्माद्य०' इत्यशुद्धपाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jalnelibrary.org
| SR No. | 005533 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |