________________
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
३६८
-ON न योजयति' इत्यप्ययुक्तम्, तद्विज्ञानसंसृष्टस्य तथायोजनात्, इतरस्य अपि तत्सम्भवाविरोधात् । एवम् 'अयोजयन् न प्रत्येति' इत्यप्यसाम्प्रतमेव, शब्दान्तरमधिकृत्यायोजयतोऽपि प्रतीतेः, तद्व्यतिरिक्तेन तूक्तवद् योग एव 'इत्यायातमान्ध्यमशेषस्य जगतः' इत्युक्तिमात्रम्, विवक्षिताभिधेयार्थशून्यत्वात्, उक्तवत् तदयोगादिति ॥
.............. व्याख्या ..... स्मरणोपपत्तेः-स्मरणसम्भवात् । एवम् 'अननुस्मरन् न योजयति' इत्यपि पूर्वपक्षोक्तमयुक्तम् । कुत इत्याह-तद्विज्ञानसंसृष्टस्य, शब्दस्येति प्रक्रमः, तथा-वाचकत्वेन योजनात्, इतरस्यापि-तत्प्रतिबद्धशब्दान्तरस्य तत्सम्भवाविरोधात्-योजनासम्भवाविरोधात् । एवम् 'अयोजयन् न प्रत्येति' इत्यपि पूर्वपक्षवचोऽसाम्प्रतमेव-अशोभनमेव । कुत इत्याह-शब्दान्तरमधिकृत्य तत्प्रतिबद्धम् अयोजयतोऽपि प्रतीतेः, प्रक्रमाद् वस्तुनः, इति तद्व्यतिरिक्तेन तु, प्रक्रमात् विज्ञानसंसृष्टेन, उक्तवत्-यथोक्तं तथा योग एव इति-एवमायातमान्ध्यमशेषस्य जगत इत्युक्तिमात्रं-वचनमात्रम् । कुत इत्याह-विवक्षिताभिधेयार्थशून्यत्वात्, शून्यत्वं च उक्तवत्-यथोक्तं तथा तदयोगाद्-विवक्षितार्थायोगादिति ॥
..... मनेतिरश्मि ......
*गत मंधतानी मापत्तिनु निशरए।* वणी, तभे ४ ४युं तुं - "शन को नहीं थाय तो ते पहाथy शान ४ नही थाय" - તે કથન પણ અયુક્ત છે, કારણ કે ઘટ વગેરે વિશેષ શબ્દોનું જોડાણ ન થાય, તો પણ ઘટપદાર્થની प्रतीति थवी शभ्य ४ छे...
प्रश्न : री ?
ઉત્તર પૂર્વોક્ત રીતે... “ઘટ’ એવા શબ્દનું જોડાણ ભલે ન થાય, પણ પ્રથમદર્શન સાથે સંસ્કૃષ્ટ 'किमेतत्' सेवा शर्नु हो। तो थाय छ ०४ अने तेथी ते सामिला५ संवेहन द्वारा पाहि पार्थनी બોધ થવો પણ શક્ય છે જ.
तथा तमे ४ युं उतुं 3 - " पहन शान ४ नथवाथी संपू[ ४ात अंध बनी ४शे" - તે બધું કથન માત્ર બોલવા પૂરતું જ છે, કારણ કે એ કથનથી તમે જે કહેવા ઇચ્છો છો, તે પદાર્થ જ वास्तवमा नथी.
प्रश्न : म नथी ?
ઉત્તર : કારણ કે ઉપરોક્ત રીતે બધા પદાર્થનું જ્ઞાન શક્ય હોવાથી, સંપૂર્ણ જગત અંધ બનતું नथी.
નિષ્કર્ષ પૂર્વપક્ષમાં, ઇન્દ્રિયજ્ઞાનને નિર્વિકલ્પ માનવા માટે તમે જે દલીલો મૂકી હતી, તે બધી ४ हदीसनो निरास थयो... तेथी इन्द्रियानने सविस्य मानवामi ओपनथ....
१-४. ईक्ष्यतां २५३तमं पृष्ठम्।
२-३-५. २५४तमं पृष्ठम् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org