Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
३५२
-
तु तदन्यवेदिनाऽपि वेदनात्, सूक्ष्मधर्मर्द्रष्ट्राऽपि स्थूराणां ग्रहणात्, तथाप्रतीतेः । न चैवं
. व्याख्या
भ्रान्तत्वात् कारणात् । भ्रान्तत्वं च आन्तरदोषात् - नयनरोगाद् वैगुण्यमान्तरदोषवैगुण्यं तेन प्रधानहेतुना उत्पत्तेः । एतच्चैवमेवेति द्रढयन्नाह - तद्विकलेन - आन्तरदोषविकलेन द्रेष्ट्रेति साँमर्थ्यात् अदर्शनात् दीपे सत्यपि दीपमण्डलादेरित्यान्तरदोषवैगुण्यस्य प्रधानता । मा भूदिन्द्रनीलादावप्येवमिति व्यतिरेकमाह - इन्द्रनीलादिधर्माणां अनेकदीपावभासितानां तदन्यवेदिना अपि-धर्मान्तरवेदिनाऽपि प्रमात्रा वेदनात् । एतदेवाह - सूक्ष्मधर्मद्रष्ट्राऽपि प्रमात्रा स्थूराणां ग्रहणात् । ग्रहणं च तथाप्रतीतेः । सत्संस्थानादिधर्मग्रहणसङ्गतैव तत्कान्त्या
अनेडांतरश्मि
આમ, મંડલદર્શન-ચણોઠીદર્શન વગેરે પણ, (૧) પ્રદીપ હોય તો જ થાય, (૨) ન હોય તો ન થાય. આમ, અન્વય-વ્યતિરેકવાળા હોવા છતાં પણ તે વસ્તુનિમિત્તક નથી, કારણ કે તેવી વસ્તુ તો त्यांछे ४ नहीं...
સ્યાદ્વાદી : કેમ નહીં ? તે તો પ્રદીપનિમિત્તક જ છે.
બૌદ્ધ : જો વસ્તુનિમિત્તક જ હોય, તો - અસર્વકા૨/અસમાન બોધની જેમ – તે પણ યથાર્થ प्रेम न जने ?
સ્યાદ્વાદી ઃ અરે ભાઈ ! એ છે તો વસ્તુ-પ્રદીપનિમિત્તક જ, પણ ભ્રાન્ત છે અને ભ્રાન્તિની ઉત્પત્તિ તો નયનરોગાદિ દોષજન્ય વિગુણતાથી (=યથાર્થવસ્તુગ્રાહ્યતારૂપ ગુણની વિકલતાથી) થાય છે. કારણ કે પૂર્ણચક્ષુવાળાને - આંતરિકદોષરહિતને તો તે દીપમંડલાદિ દેખાતા નથી. એટલે દીપમંડલની ભ્રાન્તિ થવામાં પ્રધાન કારણ આંતરિક વૈગુણ્ય જ છે.
બૌદ્ધ : ઈન્દ્રનીલમાં જે અસમાન બોધ થાય છે, તે પણ ભ્રાન્ત છે. દીપમંડલની જેમ... (તો આવા ભ્રાન્તજ્ઞાનથી અનેકસ્વભાવની સિદ્ધિ શી રીતે થાય ?)
સ્યાદ્વાદી : જુઓ, તે જ્ઞાન ભ્રાન્ત નથી. કારણ કે, દીપમંડળસ્થળે જેવું ભ્રાન્ત દર્શન દૃષ્ટિદોષવાળાને થાય છે, તેવું દોષરહિતને થતું જ નથી. જયારે ઈન્દ્રનીલમાં એક વ્યક્તિને જેવું દર્શન થાય છે, તેવું જ બીજી વ્યક્તિને પણ થાય છે.
બૌદ્ધ ઃ તો તો અસમાન બોધ શી રીતે ઘટાવશો ?
સ્યાદ્વાદી : પહેલી વ્યક્તિને આકાર વગેરે સ્થૂળ ધર્મોનો બોધ થાય છે અને બીજી વ્યક્તિને
..... विवरणम्
44. सूक्ष्मधर्मद्रष्ट्राऽपि प्रमात्रा स्थूराणां ग्रहणादिति । ये हि संस्थानादयः परिस्थूरा धर्मा मन्दलोचनप्रमातृगम्यास्ते कान्तादिसूक्ष्मधर्मद्रष्ट्राऽपि विशदलोचनबलेन प्रमात्रा परिच्छिद्यन्त इति ।।
१. 'द्रष्ट्रा हि स्थूराणां' इति ग-पाठः । २. 'दृढयन्नाह' इति क-पाठः । ३. 'दृष्ट्वेति सामर्थ्य, अदर्शनाद्' इति क- पाठः । ४. 'सामर्थ्यं अदर्शनात्' इति ङ-पाठः । ५. 'धर्मदृष्टयाऽपि' इति पूर्वमुद्रिते पाठः, अत्र तु क-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005533 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |