Page Text
________________
३५१
(तृतीयः
भावादितिं । ( ६५ ) दीपमण्डलादिदर्शनाद् व्यभिचार इति चेत्, न, तस्य तन्निमित्तत्वेऽपि भ्रान्तत्वात्, आन्तरदोषवैगुण्येनोत्पत्तेः, तद्विकलेनादर्शनात्, इन्द्रनीलादिधर्माणां
अनेकान्तजयपताका
व्याख्या
चासौ-असर्वाकारोऽसमश्चित्रस्तद्बोधो न तन्निमित्त:-नेन्द्रनीलादिनिमित्तः । कुत इत्याहतद्भावे- प्रस्तुतेन्द्रनीलादिभावे भावात्, तदभावे चाभावादिति । न तद्भावभावित्वमात्रं नियमेन तन्निमित्तत्वे निमित्तमित्याह- दीपमण्डलादिदर्शनात् 'आदि' शब्दाद् गुञ्जादिग्रहः । व्यभिचारस्तद्भावभावित्वस्य नियमनिमित्तत्वेऽपि । उक्तं च
"मयूरचन्द्रकाकारं नीललोहितसन्निभम् ।
सम्पश्यन्ति प्रदीपादेर्मण्डलं मन्दचक्षुषः ||" इत्यादि । इति चेत्; एतदाशङ्क्याह-न, तस्य मण्डलादिदर्शनस्य तन्निमित्तत्वे अपि-प्रदीपनिमित्तत्वेऽपि ... अनेडांतरश्मि
બૌદ્ધ ઃ અસર્વાકાર અને અસમાનરૂપે થતો બોધ ક્યાં વસ્તુનિમિત્તક છે ? એ તો વાસનાજન્ય
छे...
स्याद्वाही : }भ नहीं ? २ए 3 ( १ ) इन्द्रनीस होय तो ४ तेनो जोध थाय, (२) न होय तो ન થાય. આમ, અન્વય-વ્યતિરેકથી જણાય છે કે, અસર્વાકાર + અસમાનરૂપે થતો બોધ વસ્તુનિમિત્તક ४ छे.
(૬૫) બૌદ્ધ : અન્વય-વ્યતિરેક હોય તેટલા માત્રથી તેને વસ્તુનિમિત્તક ન માની શકાય, કારણ કે તેવો અન્વય-વ્યતિરેક તો દીપમંડળ-ચણોઠી વગેરેમાં પણ દેખાય છે, છતાં પણ તે ક્યાં વસ્તુનિમિત્તક
छे
આશય એ કે, (૧) કાચાદિ દોષથી ઉપહત લોચનવાળા પ્રમાતાઓ, દીવાની જ્યોતને * यशोहीना समूहनी प्रेम दुखे छे, तथा (२) डेटलाउने अहीयनुं मंडण जाय छे. ऽधुं छे } - “મંદ ચક્ષુવાળા જીવો, નીલ અને લાલ રંગનું, મયૂર-ચંદ્રનાં આકારવાળું પ્રદીપાદિનું મંડળ दुखे छे.” (प्रभावार्ति५ २/४०३)
... विवरणम् .
43. 'आदि' शब्दाद् गुञ्जादिग्रह इति । काचादिदोषोपहतलोचना हि प्रमातारो दीपकलिकां गुञ्जासमूहमयीमिव केचिदवलोकयन्ति ।।
Jain Education International
* આવો બોધ વસ્તુનિમિત્તક નહીં, પણ વાસનાનિમિત્તક છે - એવું સિદ્ધ કરવા પાછળ બૌદ્ધનો ગૂઢ આશય એ છે કે, તેવા બોધની સંગતિ માટે વસ્તુના અનેકધર્મ=અનેકસ્વભાવ માનવાની કોઈ જરૂર નથી અને તેથી તે વસ્તુ निरंश ४ सिद्ध थशे...
* ચણોઠી અડધી લાલ અને અડધી કાળી હોય છે, માટે જ્યોતમાં તેનો ભ્રમ થવો સંભવિત જ છે.
१. 'इति' इति पाठो ग प्रतौ नास्ति ।
For Personal & Private Use Only
www.jalnelibrary.org
| SR No. | 005533 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |