Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या- विवरण - विवेचनसमन्विता अचित्रस्यानेकान्यत्वैकत्वायोगे तच्चित्रतया एकान्तैकत्वाभावात्, (४७ ) पारम्पर्येणा
... व्याख्या
त्वैकस्वभावान्यत्वे सति पटवदिति निदर्शनम्, कट- शकटादीनां भावानां तद्भावापत्तेःपटभावापत्तेः । आपत्तिश्च तथास्वभावात् - पटान्यत्वैकस्वभावात् अधिकृतवस्तुनः; अन्यस्वभावत्वात् कँटादीनां पटभावापत्तिः । पटकटादिसमुदायान्यत्वैकस्वभावं कथं पटान्यत्वैकस्वभावमुच्यते इत्युच्यते-अचित्रस्यानेकान्यत्वैकत्वायोगात् । तथा चाह- अचित्रस्येत्यादि । अचित्रस्य-विवक्षितवस्तुन एकस्वभावस्य अनेकान्यत्वैकत्वायोगे अनेकेभ्यः-पटादिभ्यः अन्यत्वमनेकान्यत्वं तस्यैकत्वमनेकान्यत्वैकत्वं तस्यायोगे, उक्तवत् तदेकत्वप्रसङ्गेन तस्मिन् सति तच्चित्रर्तया-विवक्षितवस्त्वेकस्वभावस्य चित्रतया । किमित्याह - एकान्तैकत्वाभावात्
... अनेडांतरश्मि
३२०
हरवाथी, ते जघा पट३५ नहीं जने...
:
પૂર્વપક્ષ ઃ ઘટ તો “પટ-કટ-મઠાદિ સમુદાયથી અન્યત્વ’રૂપ એકસ્વભાવી છે – આવું માનવાથી (१) तेनो स्वभावलेह पा नहीं मानवो पडे, जने (२) ते घट मात्र 'पटान्यत्व' मेऽस्वभावी नहीं કહી શકાય અને તેથી ફાયદો એ થશે કે, પટ-કટાદિ બધાનો સ્વભાવ માત્ર ‘પટાન્યઐકસ્વભાવીથી અન્યત્વ’રૂપ નહીં રહે, પણ બધામાં પટાદિસમુદાયઅન્યત્વ આવશે; જેમાં કોઈ દોષ નથી...
ઉત્તરપક્ષ ઃ અચિત્રરૂપ-એકસ્વભાવી વસ્તુમાં કટાન્યત્વ-પટાન્યત્વ-મઠાન્યત્વાદિ અનેકાન્યત્વનું એકપણું ઘટી શકે નહીં, નહીંતર તો પહેલાની જેમ તે બધા અન્યત્વ એક થઈ જવાથી - ઘટમાં માત્ર એક પટાન્યત્વ જ શેષ રહેતાં - કટાદિ બધા જ પદાર્થનો સ્વભાવ માત્ર ‘પટાન્યલૈકસ્વભાવીથી અન્યત્વ’રૂપ જ રહેશે અને તો બધાની પટરૂપ બનવાની આપત્તિ યથાવસ્થિત જ રહેશે...
(ભાવ એ કે, પટાદિસમુદાય-અન્યત્વ; વાસ્તવમાં પટાદિ અન્યત્વના કુટમાં જ પર્યવસિત થાય छे खने तें जघा अन्यत्व खेड न होई शडे ....)
o
ઘટમાં, જો કટાન્યત્વ-પટાન્યત્વાદિ અનેકથી થયેલ અન્યત્વનો સમાવેશ માનશો, તો તે ચિત્રરૂપ બનવાથી, તેનું એકાંત એકપણું નહીં રહે, અર્થાત્ કથંચિદ્ અનેકપણું પણ માનવું પડશે... ફલતઃ સ્વભાવભેદ સિદ્ધ થતાં, અનેકધર્માત્મકતાની સિદ્ધિ અવશ્ય થશે.
... विवरणम् ..
. 30. कटादीनां पटभावापत्तिरिति । यथाहि पटः पटान्यत्वैकस्वभावात् स्तम्भादेः पदार्थात् सकाशात् अन्यत्वे सति पटः सम्पन्न एवं कटादिरपि पटः प्राप्नोति, तस्यापि पटान्यत्वैकस्वभावात् स्तम्भादेः सकाशात् व्यावृत्तत्वात् । न चैतद् दृष्टमिष्टं वा । अतः सामर्थ्यादभ्युपगन्तव्यमिदम् । यावत्प्रमाणेभ्यः पदार्थेभ्यः पटो व्यावर्तते, तावन्तस्तस्य व्यावर्तका स्वभावभेदा इति ।।
Jain Education International
१. ' तयोर्विवक्षित' इति क- पाठः । २. ' तथाहि' इति पूर्वमुद्रितपाठः, अत्र N - K - प्रतपाठः । ४. 'परार्थात्' इति पूर्वमुद्रितपाठः, अत्र J-K-T-प्रतपाठः ।
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005533 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 438 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |