Atmasiddhishastra Part 01

SR No.: 005521
Original Sutra Author: Shrimad Rajchandra
Author: Bhanuvijay
Publisher: Satshrut Abhyas Vartul
Publication Year: 2011
Total Pages: 492
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 54

આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર પ્રવચનમાળા કહેવાય છે જ્ઞાન. તે વખતે બુદ્ધિ પરિવર્તિત થઈ પ્રજ્ઞા બને છે. કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચંદ્રાચાર્યે યોગશાસ્ત્રમાં એને પ્રજ્ઞા કહી છે, કુંદકુંદાચાર્યજીએ સમયસારમાં પણ એને મહર્ષિ પ્રજ્ઞા કહી છે અને મહર્ષિ પતંજલિએ “પ્રજ્ઞા-પ્રતિમા પ્રજ્ઞાના પ્રસાદ ઉપર આરૂઢ થઈને અમે પરમ તત્ત્વની ઝાંખી કરીએ છીએ, એમ કહ્યું. આનંદઘનજીએ ગાયું છે કે,
ઐસા જ્ઞાન વિચારો ચેતન! ઐસા જ્ઞાન વિચારો, નિશ્ચય સ્વલક્ષણ અવલંબી, પ્રજ્ઞા છેની નિહારો, તસ છેની મધ્યપાતી દુવિધા કરે જડ ચેતન ફારો.
ચેતન! ઐસા જ્ઞાન વિચારો. તસ જૈનીકર ગ્રહીયે જો ધન, સો તુમ સોડહં ધારો; સોડહં જાણી દટો તુમ મોહં, હૈ હૈ સમ કો વારો..
ચેતન! ઐસા જ્ઞાન વિચારો. સોડહં સોડહં સોડહં સોડહં સોડહં અણુ ન બીસારો.
ચેતન! ઐસા જ્ઞાન વિચારો. આ સળંગ પ્રક્રિયા છે, હે ચેતન ! તું એવા જ્ઞાનનો વિચાર કર કે “સોડહં', તે હું છું, તે હું છું, તે હું છું. જેને હું માની બેઠો છું, તે શરીર હું નથી. હું ગરીબ કે તવંગર નથી. હું બ્રાહ્મણ નથી. ક્ષત્રિય નથી કે વૈશ્ય નથી, હું બાળ નથી, યુવાન નથી કે વૃદ્ધ નથી. હું રૂપાળો નથી કે કદરૂપો નથી. હું માંદો નથી ને મરતો પણ નથી. આ બધાથી જુદો એવો હું છું એવો નિશ્ચય, જ્ઞાન દ્વારા એક વખત કરી લો તો ભવના ફેરા ટળી જશે.
આનંદધનજીએ કહ્યું કે “નિશ્ચય સ્વલક્ષણ અવલંબી', આત્માનું મુખ્ય લક્ષણ જ્ઞાન છે. આત્મા જ્ઞાતા છે, દ્રષ્ટા છે, જ્ઞાયક છે. આત્મા જાણનારો છે. આંખ જોતી નથી આંખ દ્વારા જોનારો કોક છે. કાન સાંભળતા નથી, કાન દ્વારા સાંભળનારો કોક છે. જીભ સ્વાદ લેતી નથી, જીભ દ્વારા સ્વાદ લેનારો કોક છે. ચામડી સ્પર્શ કરતી નથી, ચામડી દ્વારા સ્પર્શ કરનારો કોક છે. એ શરીરમાં છે અને છતાં શરીરથી જુદો છે. તમને કોઈ પૂછે કે તમારું કોણ? તો તમે ઘણું મોટું લિસ્ટ આપો છો. “આ અમારી પત્ની, પુત્ર, પુત્રી, પરિવાર, સગાસંબંધીઓ છે, આ અમારું કુટુંબ, સાહેબ!' ભાઈ ! આ તમારું નહિ, તમારું તો જ્ઞાન છે.
अगो मे सासओ अप्पा, नाणदंसणसंजुओ। सेसा मे बाहिरा भावा, सव्वे संजोगलक्खणा ॥ अगोहं नत्थि मे कोइ, नाहमन्नस्स कस्सइ। अवं अदीणमणसो, अप्पाणमणुसासइ ॥