________________
૧૭૨
પ્રવચન ક્રમાંક - ૧૫, ગાથા ક્રમાંક - ૧૩ આ બધી સંપત્તિ સત્ કર્મોમાં અર્પણ કરી દઈએ.' રામાયણે બંને ભાઈઓને બચાવ્યા.
અથવા સદ્ગુરુએ કહ્યાં, જે અવગાહન કાજ,
તે તે નિત્ય વિચારવા કરી મતાંતર ત્યાજ. ૧૪ ઉપરની ગાથામાં સ્પષ્ટ થઈ ગયેલ વાત ફરી શા માટે આ ગાથામાં કહી. ઉપર જે વાત કરી તે સમગ્ર સશાસ્ત્રોની વાત કરી, ચરણકરણાનુયોગ, ધર્મકથાનુયોગ, દ્રવ્યાનુયોગ, ધ્યાનના, યોગના, નિશ્ચયનયની પ્રધાનતાવાળા શાસ્ત્રો, વ્યવહારના શાસ્ત્રો; દ્રવ્ય, ગુણ પર્યાયના શાસ્ત્રો વગેરે અનેક ગંભીર શાસ્ત્રો છે, પણ આ બધા શાસ્ત્રોમાંથી વર્તમાનમાં ઊભેલો જે પાત્ર જીવ છે, તેના માટે શું ઉપયોગી થઈ પડે તેમ છે તે નિર્ણય વાચક નહિ કરી શકે. સદ્ગુરુ એ નિર્ણય કરી શકશે અને કહેશે.
સદ્ગુરુએ જે શાસ્ત્રો વિચારવાની આજ્ઞા આપી હોય તે શાસ્ત્રો મતાંતર એટલે મત માન્યતા, કુળધર્મ એટલે જે કુળમાં જન્મ થયો હોય, તે કુળમાં જે ધર્મ પાળતા હોય, તેને સાર્થક કરવાનો હેતુ આદિ ભ્રાંતિ છોડીને માત્ર આત્મા અર્થે નિત્ય વિચારવાં.
આધ્યાત્મિક દ્રવ્યાનુયોગ જેવા ગંભીર શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ પ્રત્યક્ષ ગુરુ-જ્ઞાની પુરુષના ચરણોમાં રહીને જ કરવા જેવો છે. નહિ તો શાસ્ત્રો વિપરીત અસર કરી શકે તેમ છે, માટે કહ્યું કે પોતાની મતિ કલ્પના અને પસંદગી પ્રમાણે જો શાસ્ત્રો વાંચે તો એક દોષ સ્વચ્છેદ પોષાય, બીજો દોષ વિપરીત બુદ્ધિ ગાઢ થાય, ત્રીજો દોષ અજ્ઞાન દશામાં જ્ઞાન દશા મનાઈ જાય અને શાસ્ત્ર અભિનિવેશ નામનો ચોથો દોષ ઉત્પન્ન થાય. તેની વિચારણા પછી કરીશું.
જ્ઞાનની વાત કરવી તો બહુ ગમે છે. આત્મા જ્ઞાની છે, દ્રષ્ટા છે, ખાતો નથી, પીતો નથી, પરંતુ આચરણમાં ઉતારી શકતો નથી, આચરવાની વાત કરે તો રાજાની ચિઠ્ઠી આવી એવું લાગે, “જૈસે કૂપકી ચિટ્ટિ.' રાજાની ચિઠ્ઠી આવે એટલે ફફડાટ થાય. ગમે નહિ. દ્રવ્યની, ગુણની, પર્યાયની, અનાસક્તિની, સાક્ષી ભાવ, જ્ઞાતા, દ્રષ્ટા, કર્તા, અકર્તા, આદિ જ્ઞાનની વાતોમાં બહુ મઝા આવે, પણ આચરણની વાત કે અભ્યાસ કરવાની વાત આવે તો કડવું લાગે. તે વખતે સદ્ગુરુ હશે તો કહેશે કે ભાઈ, તારા માટે આ શાસ્ત્ર કામનું નથી અને તારા માટે આ શાસ્ત્ર કામનું છે.
આ ગાથા બાકી છે. ફરી વિગતવાર ચર્ચા કરીશું.
ધન્યવાદ આટલી ધીરજપૂર્વક સાંભળ્યું તે બદલ. દરેકના અંતઃકરણમાં રહેલા પરમાત્માને પ્રેમપૂર્વક નમસ્કાર.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org