Page Text
________________
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત વિહાર | પરિકમ દ્વાર | ગાથા ૧૩૮૭-૧૩૮૮
ગાથાર્થ :
અભ્યધત વિહારના પ્રક્રમમાં વળી પરિકર્મ ઇંદ્રિયાદિના વિનિયમનની ભાવના જાણવી. તે કારણથી અપાયાદિના આલોચનની વિધિથી પરિકમેન સમ્યક કરે છે.
ટીકા :
परिकर्म पुनरिह प्रक्रमे इन्द्रियादिविनियमनभावना ज्ञेया, भावना=अभ्यासः, तत्=परिकर्म अपायाद्यालोचनविधिना इन्द्रियादीनां सम्यक् ततः करोतीति गाथार्थः ॥१३८७॥ ટીકાઈ:
આ પ્રક્રમમાં અભ્યઘત વિહારના પ્રક્રમમાં, વળી પરિકર્મ ઇન્દ્રિયાદિના વિનિયમનની ભાવના જાણવી. ભાવના એટલે અભ્યાસ. તે કારણથી ઇન્દ્રિયાદિના અપાયાદિના આલોચનની વિધિથી તેને=પરિકમને, સમ્યક કરે છે=અભ્યત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર થયેલા ગણિ આદિ સમ્યફ કરે છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ :
ઇન્દ્રિય, કષાય અને મન-વચન-કાયાના યોગો કર્મબંધનાં કારણ છે અને પોતાના આત્મભાવમાં વિશ્રાંતિ માટે તે ઇન્દ્રિયાદિનું નિયમન કરવાનો અભ્યાસ કરવો એ ભાવના છે.
આશય એ છે કે આત્મામાં અનાદિકાળથી વિષયો પ્રત્યેનું આંસુ પડેલું છે. તેથી ઇન્દ્રિયોને પ્રાપ્ત કરીને જીવ વિષયોને અભિમુખ જાય છે, તે તે નિમિત્તને પામીને કાષાયિક ભાવો કરે છે, તેમ જ મનવચન-કાયાના યોગોને અસ્થિર ભાવવાળા કરીને કર્મો બાંધે છે. માટે આ ઇન્દ્રિયાદિનું નિયંત્રણ કરવા જે અભ્યાસ કરાય છે તેને પરિકર્મ કહેવાય છે.
વળી તે પરિકર્મ કરવા માટે અભ્યઘત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર થયેલા મહાત્મા ઇન્દ્રિયાદિના અનર્થોનું સમ્યગુ આલોચન કરે છે અર્થાત્ આ ઇન્દ્રિય, કષાયો અને યોગોને શાસ્ત્રવચન અનુસાર પ્રવર્તાવવામાં ન આવે તો સંસારના પરિભ્રમણરૂપ અનર્થનું કારણ બને છે અને શાસ્ત્રવચન અનુસાર પ્રવર્તાવવામાં આવે તો આત્મકલ્યાણનું કારણ બને છે એ પ્રકારે સમ્યમ્ ચિંતવન કરે છે, જેથી આત્મા અનુત્સુકઅવસ્થા પ્રાપ્ત કરીને શુદ્ધ ધ્યાનમાં પ્રવર્તી શકે. ૧૩૮૭.
ગાથા :
इंदिअकसायजोगा विणियमिआ तेण पुव्वमेव णणु ।
सच्चं तहा वि जयई तज्जय सिद्धि गणेतो उ ॥१३८८॥ અન્વયાર્થ :
g=ાનુથી કોઈ શંકા કરે છે – તેv=તેના વડે=અભ્યઘત વિહાર સ્વીકારવા તત્પર થયેલા મહાત્મા વડે, વિસાયનો ઇન્દ્રિય, કષાય અને યોગો પુષ્યમેવ=પૂર્વે જ વિનિયમિ=નિયમાયા હોય છેઃનિયંત્રણ કરાયા હોય છે. (તેને ઉત્તર આપતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –) સવં=સત્ય છે, તદા વિ=તોપણ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005514 |
| Book Title | Panchvastuk Prakaran Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 460 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |