Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 304

સંલેખનાવતુક | અભ્યધત મરણ / ભાવસંલેખના / ગાથા ૧૫૯૯
૨૭૯
ગાથા :
चिंतामणी अपुव्वो एअमपुव्वो य कप्परुक्खो त्ति ।
एअं परमो मंतो एअं परमामयं एत्थ ॥१५९९॥ અન્વયાર્થ :
==સધર્મરૂપી યાન, મધુળો ચિંતામv=અપૂર્વ ચિંતામણિ છે. પુળો ય પ્રવક્વો અને અપૂર્વ કલ્પવૃક્ષ છે, પરં=આ=સદ્ધર્મરૂપી યાન, પરમ સંતો-પરમ મંત્ર છે, સ્થિ=અહીં=સંસારરૂપી મહાસમુદ્રમાં, ૩=આ=સદ્ધર્મરૂપી યાન, પરમામયં પરમ અમૃત છે. * ‘ત્તિ' પાદપૂર્તિમાં છે. ગાથાર્થ - સદ્ધર્મરૂપી ચાન અપૂર્વ ચિંતામણિ છે, અને અપૂર્વ કલ્પવૃક્ષ છે, સદ્ધર્મરૂપી ચાના પરમ મંત્ર છે, સંસારરૂપી મહાસમુદ્રમાં સદ્ધર્મરૂપી યાન પરમ અમૃત છે. ટીકા?
चिन्तामणिरपूर्वः अचिन्त्यमुक्तिसाधनादेतद्-धर्मयानं, अपूर्वश्च कल्पवृक्ष इत्यकल्पितफलदानात्, एतत्परमो मन्त्री रागादिविषघातित्वाद्, एतत्परमामृतमत्रामरणावन्ध्यहेतुत्वादिति गाथार्थः ॥१५९९॥ ટીકાર્ય :
આ=ધર્મયાન=ચારિત્રધર્મરૂપી વહાણ, અપૂર્વ ચિંતામણિ છે; કેમ કે અચિંત્ય એવી મુક્તિનું સાધન છે. અને અકલ્પિત ફળનું દાન હોવાથી=નહીં કલ્પેલા ફળને આપનાર હોવાથી, અપૂર્વ કલ્પવૃક્ષ છે. આચારિત્રધર્મરૂપી વહાણ, પરમ મંત્ર છે, કેમ કે રાગાદિરૂપી વિષનું ઘાતીપણું છે.
આચારિત્રધર્મરૂપી વહાણ, અહીં=સંસારરૂપી મહાસમુદ્રમાં, પરમ અમૃત છે; કેમ કે અમરણનું અવંધ્ય હેતુપણું છે ચારિત્રધર્મમાં મોક્ષ પ્રાપ્ત થયા પછી ક્યારેય મૃત્યુ નહીં પામવારૂપ અમરણનું એકાંત કારણપણું છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ :
વળી તે મહાત્મા વિચારે છે કે સમ્ય વિધિપૂર્વક સેવાયેલો આ ચારિત્રધર્મ અપૂર્વ ચિંતામણિ છે અર્થાત્ ચિંતામણિરત્ન કરતાં પણ અપૂર્વ કોટિનું ચિંતામણિ છે; કેમ કે જગતમાં સર્વ શ્રેષ્ઠ અને અચિંત્ય એવી મુક્તિને પ્રાપ્ત કરવાનું સાધન છે.
વળી આ ચારિત્રધર્મ અપૂર્વ કલ્પવૃક્ષ છે; કેમ કે કલ્પના પણ ન થઈ શકે એવા મોક્ષરૂપ ઉત્તમ ફળને આપનાર છે.
વળી ચારિત્રધર્મના પાલનનો દઢ યત્ન ઉત્થિત કરવા માટે તે મહાત્મા વિચારે છે કે આત્મામાં અનાદિકાળથી રાગાદિરૂપી વિષનો સંચાર વર્તે છે, જેનાથી સંસારી જીવો પીડિત થયેલા છે અને પીડિત