Page Text
________________
૨૦૬
સંલેખનાવતુક | અભ્યધત મરણ / ભાવસંલેખના / ગાથા ૧૫૯૬-૧૫૦ છે; કેમ કે સમુદ્રમાં પડેલા મનુષ્ય માટે જેમ જળચર પ્રાણીઓ અપકારી છે, તેમ સંસારમાં રહેલા જીવો માટે પોતાના જીવનમાં આવતી આર્થિક, સાંયોગિક, શારીરિકાદિ આપત્તિઓ અપકારી છે.
વળી જેમ સમુદ્ર દુઃખનો હેતુ છે, તેમ આ સંસાર દુઃખનો હેતુ છે; કેમ કે શરીર સાથે સંબંધિત હોવાને કારણે જીવને શરીરની અનુકૂળતાની અપેક્ષા રહે છે, અને તે અપેક્ષાને કારણે સંસારી જીવો આરંભ-સમારંભ કરીને કર્મો બાંધે છે અને દુઃખોની પરંપરાને પ્રાપ્ત કરે છે. આથી સંયોગરૂપ સંસાર દુઃખનો હેતુ છે.
વળી જેમ સમુદ્ર સામાન્યથી કષ્ટરૂપ છે, તેમ સંસાર કષ્ટરૂપ છે. અહીં “સામાન્ચેન' શબ્દથી એ પ્રાપ્ત થાય કે સંસારમાં પણ ક્યારેક પુણ્યના ઉદયથી જીવને અનુકૂળ ભૌતિક સામગ્રીની પ્રાપ્તિ પ્રચુર પ્રમાણમાં થઈ હોય તો અનુકૂળતાથી ભરપૂર સંસાર જીવને કષ્ટરૂપ લાગતો નથી, તોપણ બહુલતાએ આ સંસાર જીવો માટે કષ્ટરૂપ છે.
વળી તોફાને ચઢેલો સમુદ્ર જેમ રૌદ્ર હોય છે, તેમ આ સંસાર રૌદ્ર છે; કેમ કે સંસારમાં રહેલા જીવો ક્લિષ્ટ કર્મો બાંધીને નરકાદિ ભવોમાં રૌદ્ર વિપાક પ્રાપ્ત કરે છે. - આ પ્રકારે સંસારના સ્વરૂપનું અત્યંત ભાવન કરવાથી દેહ અને કર્મના સંયોગરૂપ ભવ પ્રત્યે જીવને અત્યંત વિમુખભાવ થાય છે, અને વિમુખભાવ થવાને કારણે ભવના કારણભૂત બાહ્ય પદાર્થો પ્રત્યેના સંશ્લેષનો પરિણામ અત્યંત ક્ષીણ થાય છે અને સંશ્લેષનો પરિણામ ક્ષીણ થવાને કારણે જીવના ભવની પરંપરા ઘટે છે. ૧૫૯૬ અવતરણિકા :
ગાથા ૧૫૯૪માં કહેલ કે સંલેખના કરનારા મહાત્મા ભૂતાર્થભાવનાઓ વડે બોધિમૂલોને વધારે છે. તે ભૂતાર્થભાવના બતાવવા માટે ગાથા ૧૫૯૫-૧૫૯૬માં ભવરૂપી સમુદ્રની નિર્ગુણતાનું ભાવન બતાવ્યું, હવે પોતાને પ્રાપ્ત થયેલા ચારિત્રધર્મનું ભાવન બતાવવા અર્થે કહે છે –
ગાથા :
धण्णोऽहं जेण मए अणोरपारम्मि नवरमेअंमि ।
भवसयसहस्सदुलहं लद्धं सद्धम्मजाणं ति ॥१५९७॥ અન્વયાર્થ:
મર્દ થઇv=હું ધન્ય છું; ને=જે કારણથી મોરારજી મ અનર્વાપરવાળા આમાં ઘણા મોટા ભવરૂપી સમુદ્રમાં, નવરં=ખરેખર નવસહજુનદં ભવ શતસહસમાં દુર્લભ એવું સદ્ધર્મના સદ્ધર્મરૂપી યાન મ=મારા વડે દ્ધ પ્રાપ્ત કરાયું. * “તિ' પાદપૂર્તિમાં છે. ગાથાર્થ:
હું ધન્ય છું જે કારણથી ઘણા મોટા ભવરૂપી સમુદ્રમાં ખરેખર લાખો ભવોમાં દુર્લભ એવું સદ્ધર્મરૂપી યાન મારા વડે પ્રાપ્ત કરાયું.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005514 |
| Book Title | Panchvastuk Prakaran Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 460 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |