Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 289

૨૪
સલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત મરણ / દ્રવ્યલેખના / ગાથા ૧૫૮૬-૧૧૮૦
અહીં પ્રશ્ન થાય કે સંલેખના દેહના વિનાશને અનુકૂળ ક્રિયા હોવા છતાં આત્મવધની ક્રિયા કેમ નથી? તેથી કહે છે કે મોહથી આકુળ થયેલા જીવો દેહના વિનાશ માટે જે યત્ન કરે છે, તેને આત્મવધની ક્રિયા કહેવાય; જ્યારે સાધુઓ મોહને વશ થઈને દેહનો વિનાશ કરતા નથી, પરંતુ ઉત્તરજન્મને ઉત્કર્ષવાળો કરવા અર્થે અપેક્ષિત એવા શુભભાવની વૃદ્ધિ માટે સંલેખના કરે છે. તેથી સંલેખનામાં શાસ્ત્રવચનાનુસાર કરાતા ઉદ્યમથી આનુષંગિક દેહનો વિનાશ થતો હોવા છતાં અમરણધર્મની પ્રાપ્તિને અનુકૂળ શક્તિનો સંચય થાય છે. આથી સંખનામાં આત્મવધની ક્રિયાનું લક્ષણ ઘટતું નથી; કેમ કે તે શાસ્ત્રાનુસારી ક્રિયા છે, માટે સાધુઓને સંલેખના કરવી ઉચિત છે. ૧૫૮૬
અવતરણિકા :
પૂર્વગાથામાં કહ્યું કે સંલેખનામાં આત્મવધની ક્રિયાના લક્ષણનો વિરહ છે. તેથી હવે આત્મવધની ક્રિયારૂપ અતિપાતની ક્રિયાનું લક્ષણ બતાવે છે – ગાથા :
जा खलु पमत्तजोगा णिअमा रागाइदोससंसत्ता ।
आणाओ बहिभूआ सा होअइवायकिरिआ य ॥१५८७॥ અન્વચાઈ:
ના વર્તુ–ખરેખર જે પમત્તનો–પ્રમત્ત યોગને કારણે નિગમ-નિયમથી રાફડો સંસત્ત=રાગાદિ દોષોથી સંસક્ત છે, મUTો વહિપૂ=આજ્ઞાથી બહિર્ભત છે, સા ગરૂવાયવરિા હો તે અતિપાતની ક્રિયા છે.
* “ઘ' પાદપૂર્તિમાં છે. ગાથાર્થ :
ખરેખર જે ક્રિયા પ્રમત્તયોગને કારણે નિયમથી રાગાદિ દોષોથી સંસક્ત છે, આજ્ઞાથી બહિર્ભત છે, તે અતિપાતની ક્રિયા છે.
ટીકાઃ
या खलु प्रमत्तयोगात् सकाशात् नियमाद्रागादिदोषसंसक्ता स्वरूपतः, आज्ञातो बहिर्भूता-उच्छास्त्राः, सा भवत्यतिपातक्रिया, इदं लक्षणमस्या इति गाथार्थः ॥१५८७॥ ટીકાર્ય :
ખરેખર જે પ્રમત્ત યોગને કારણે સ્વરૂપથી નિયમથી નક્કી, રાગાદિ દોષોથી સંસક્ત છે, આજ્ઞાથી બહિર્ભત છે=ઉન્શાસ્ત્ર છે, તે અતિપાતની ક્રિયા છે. આનું અતિપાતની ક્રિયાનું, આ લક્ષણ છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.