Panchvastuk Prakaran Part 07

SR No.: 005514
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 460
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 288

સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત મરણ / દ્રવ્યસંલેખના | ગાથા ૧૫૮૬
૨૬૩
અવતરણિકા:
ગાથા ૧૫૮૪-૧૫૮૫માં પૂર્વપક્ષીએ જે શંકા કરી, તેનું સમાધાન કરવા અર્થે ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –
ગાથા :
भण्णइ सच्चं एअं ण उ एसा अप्पवहणिमित्तं ति ।
तल्लक्खणविरहाओ विहिआणुट्ठाणभावेण ॥१५८६॥ અન્વયાર્થ:
માડું કહેવાય છે=ગ્રંથકારશ્રી દ્વારા ઉત્તર અપાય છે – સā=આ સત્ય છેઃપૂર્વપક્ષીએ પૂર્વની ગાથામાં જે કહ્યું એ કથન સત્ય છે. =પરંતુ આ=સંલેખના, અપવામિત્ત =આત્મવધના નિમિત્તે નથી; વિદિમાગુટ્ટી માવે ત+વિરાગ =કેમ કે વિહિતાનુષ્ઠાનનો ભાવ હોવાથી તેના=આત્મવધની ક્રિયાના, લક્ષણનો વિરહ છે. * તિ' પાદપૂર્તિમાં છે. ગાથાર્થ
ગ્રંથકારશ્રી દ્વારા પૂર્વપક્ષીને ઉત્તર અપાય છે – પૂર્વપક્ષીનું કથન સત્ય છે, પરંતુ સંલેખના આત્મવધના નિમિત્તે નથી; કેમ કે વિહિતાનુષ્ઠાનનો ભાવ હોવાથી આત્મવવની ક્યિાના લક્ષણનો વિરહ છે.
ટીકા:
भण्यते-सत्यमेतत् त्रिविधातिपातक्रियेति, नत्वेषा-संलेखना क्रिया आत्मवधनिमित्तेति, कुत इत्याहतल्लक्षणविरहात्-आत्मवधक्रियालक्षणविरहात्, विरहश्च विहितानुष्ठानभावेन हेतुनेति गाथार्थः ॥१५८६॥ ટીકાર્ય:
કહેવાય છે પૂર્વપક્ષીને ઉત્તર અપાય છે – અતિપાતની ક્રિયા ત્રણ પ્રકારે છે એ પ્રકારનું આ=પૂર્વપક્ષીનું કથન, સત્ય છે. પરંતુ આ=સંલેખના, આત્મવધના નિમિત્તવાળી ક્રિયા નથી. કયા કારણથી? એથી કહે છે –
તેના લક્ષણનો વિરહ છે=આત્મવધની ક્રિયાના લક્ષણનો વિરહ છે.
સંલેખનામાં આત્મવધની ક્રિયાના લક્ષણનો વિરહ કેમ છે? તે સ્પષ્ટ કરે છે – અને વિરહ=સંખનામાં આત્મવધની ક્રિયાના લક્ષણનો વિરહ, વિહિતાનુષ્ઠાનના ભાવરૂપ હેતુથી છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ :
ગાથા ૧૫૮૪-૧૫૮૫માં પૂર્વપક્ષીએ શંકા કરેલ કે સાધુઓને સંલેખના કરવી ઉચિત નથી. તેનો ઉત્તર આપતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે કે ત્રણ પ્રકારની અતિપાતની ક્રિયા છે એ પ્રકારનું પૂર્વપક્ષીનું કથન સત્ય છે, પરંતુ સંખનાની ક્રિયા પોતાના વધનું નિમિત્ત નથી.