Panchvastuk Prakaran Part 06

SR No.: 005513
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 354
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 74

અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક/ “અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા/ ગાથા ૧૧૫૪-૧૧૫૫
૫૫
ટીકા :
यतेरदूषितस्य सामायिकभावेन, हेयात् सर्वथा निवृत्तस्य तत्स्वभावतया, शुद्धश्च उपादेये वस्तुनि आज्ञाप्रवृत्त्याऽतोऽकलङ्क सर्वथा स एव यतियोग इति गाथार्थः ॥११५४॥ ટીકાર્ય :
તેનું સ્વભાવપણું હોવાથી=હેયથી સર્વથા નિવૃત્ત થવાનું સ્વભાવપણું હોવાથી, હેયથી સર્વથા નિવૃત્ત અને સામાયિકનો ભાવ હોવાને કારણે અદૂષિત એવા યતિનો, તે જ યતિયોગ જ, ઉપાદેય વસ્તુમાં આજ્ઞાથી પ્રવૃત્તિ હોવાને કારણે શુદ્ધ છે, અને આથી સર્વથા અકલંક છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ :
સાધુઓને જીવન-મૃત્યુ, સુખ-દુઃખ અને શત્રુ-મિત્ર પ્રત્યે સમભાવ વર્તતો હોય છે, તેથી સાધુઓને પોતાના દેહથી માંડીને સર્વ બાહ્ય પદાર્થો પ્રત્યે અભિવૃંગ હોતો નથી. માટે સાધુઓનું ચિત્ત અભિવૃંગરૂપી વિષથી અદૂષિત હોય છે.
વળી સાધુઓ આત્માના ભાવોથી અન્ય એવા હેય ભાવોથી સર્વથા નિવૃત્ત હોય છે, તેથી તેઓ આત્માના ભાવરૂપ ઉપાદેય વસ્તુમાં ભગવાનની આજ્ઞા અનુસાર પ્રવૃત્તિ કરે છે. તેથી તેઓનો મન-વચન-કાયાનો વ્યાપાર શુદ્ધ હોય છે, અને આથી ઉદયમાં આવેલા કર્મોથી સાધુઓમાં થતો રાગ-દ્વેષનો પરિણામ સ્વના ઉચ્છેદમાં પ્રવૃત્ત હોવાને કારણે રાગ-દ્વેષના પરિણામરૂપ કલંક વગરનો હોય છે. માટે ગાથા ૧૧૫રમાં કહ્યું કે દ્રવ્યસ્તવ કરતાં યતિયોગ જ મહાન છે, તે સિદ્ધ થાય છે. ૧૧૫૪
અવતરણિકા :
अनयोरेवोदाहरणेन स्वरूपमाह - અવતરણિતાર્થ
આ બેના જ=દ્રવ્યસ્તવ અને ભાવસ્તવના જ, સ્વરૂપને ઉદાહરણ દ્વારા કહે છે –
ગાથા :
असुहतरंडुत्तरणप्पाओ दव्वत्थओऽसमत्थो अ ।
णइमाइसु इअरो पुण समत्थबाहुत्तरणकप्पो ॥११५५॥ અન્વયાર્થ :
રૂમાફસું-નદી આદિમાં સુતરંડુત્તરVIણામો અશુભ તરંડથી ઉત્તરણપ્રાય-કાંટાવાળી નાવથી ઊતરવા જેવો, મસમો મં અને અસમર્થ સંપૂર્ણ નદી આદિ ઊતરવામાં અસમર્થ, સવ્વસ્થ દ્રવ્યસ્તવ છે. રૂમો પુત્રવળી ઇતર=ભાવસ્તવ, સમસ્થવાદુત્તરાખો સમર્થ અને બાહુથી ઉત્તરણકલ્પ છે સંપૂર્ણ નદી આદિ ઊતરવામાં સમર્થ અને પોતાની ભુજાથી ઊતરવા જેવો છે.