________________
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક/ “અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા/ ગાથા ૧૧૧૮
ગાથા :
कट्ठाई वि दलं इह सुद्धं जं देवयाउववणाओ।
नो अविहिणोवणीअं सयं च काराविअं जं नो ॥१११८॥ અન્વયાર્થ :
રૂદ અહીં જિનભવનકરાવણની વિધિમાં, ઋા વિનં-કાષ્ઠાદિ દલ પણ=લાકડાં વગેરે સામગ્રી પણ, (તે) સુદ્ધ-શુદ્ધ છે, ગં=જે રેવયા૩વવUITદેવતાના ઉપવનાદિમાંથી લવાયેલું હોય,) વિહિપ ૩વર્ગ નો અવિધિથી લવાયેલું ન હોય, ગં ગં અને જે સઘં સ્વયં વારાવિ નો કરાવાયેલું ન હોય.
ગાથાર્થ :
જિનમંદિર કરાવવાની વિધિમાં લાકડાં વગેરે સામગ્રી પણ તે શુદ્ધ છે, જે દેવતાનું ઉપવન વગેરેમાંથી લવાયેલ હોય, અવિધિથી=બળદ વગેરેને અતિ પીડાથી, લવાયેલ ન હોય અને જે સ્વયં ઈંટ વગેરે પોતે, કરાવાયેલ ન હોય. નોંધ:
પંચવસ્તુક ગ્રંથની આ પ્રસ્તુત ગાથાના પૂર્વાર્ધનો અર્થ બે રીતે થઈ શકે છે. તેમાંથી ઉપરમાં બતાવ્યો એવો અર્થ ષોડશક પ્રકરણ-૬/૮ ને સામે રાખીને અને દ્વાચિંશદ્વાચિંશિકા-૫/૬ ને સામે રાખીને કરેલ છે. * ષોડશક પ્રકરણમાં આ પ્રમાણે પાઠ છે :
दार्वपि च शुद्धमिह यलानीतं देवताद्युपवनादेः ।
प्रगुणं सारवदभिनवमुच्चैर्ग्रन्थ्यादिरहितञ्च ॥६/८॥ * દ્વાચિંશદ્વાચિંશિકામાં આ પ્રમાણે પાઠ છે :
इष्टकादि दलं चारु दारु वा सारवनवम् ।
गवाद्यपीडया ग्राह्यं मूल्यौचित्येन यत्नतः ॥५/६॥ આ શ્લોકના પૂર્વાર્ધમાં રહેલ “ચાર વાર વા' નો અર્થ કરતાં ટીકામાં કહ્યું કે,
चारु-गुणोपेतं दारु वा चारु-यलानीतं देवताद्युपवनादेः प्रगुणं च । * વળી, પ્રસ્તુત પંચવસ્તુકની ગાથા પંચાશક ગ્રંથ-૭/૧૭માં પણ આ પ્રમાણે છે, પરંતુ તે ગાથાની ટીકા પૂ. અભયદેવસૂરી મહારાજ સાહેબે નીચે પ્રમાણે રચેલ છે :
काष्ठादि-दारुपाषाणप्रभृतिकं, अपिशब्दस्योत्तरत्र सम्बन्धो दलमपि-जिनभवनोपादानद्रव्यं अपिशब्दो भूम्यपेक्षया समुच्चयार्थः । इहेति जिनभवनविधौ, शुद्धं-अनवद्यं, किंविधं ? इत्याह- यदिति दलं, देवयादुववणाओ त्ति इहाऽऽदिशब्दस्याऽन्यत्र दर्शनाद्देवतोपवनादेरिति द्रष्टव्यं, तेन देवतोपवनात्-व्यन्तरकाननात् आदिशब्दात् तद्भवनादिपरिग्रहः, तदानयने हि तस्याः प्रद्वेषसंभवाज्जिनायतनस्य तत्कारकादीनां व्याघातसंभवादिति नो-नैव उपनीतं-उपहितं । तथा अविधिनाद्विपदचतुष्पदानां शारीरादिसंतापजननद्वारेण, तथा स्वयं च-आत्मना च, कारितं-वृक्षच्छेदेष्टकापचनादिभिः विधापितं, यद् दलं नो-नैव, तद् शुद्ध इति ॥७/१७॥
આ પાઠને સામે રાખીએ તો પ્રસ્તુત ગાથાના પૂર્વાર્ધનો અર્થ નીચે પ્રમાણે થાય.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org