Panchvastuk Prakaran Part 06

SR No.: 005513
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 354
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 186

૧૬૦
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક | ‘અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા / ગાથા ૧૨૩૦-૧૨૩૮
પૂર્વપક્ષીએ વેદવચનના પ્રામાણ્યમાં લોકોનું અલ્પ-બહુપણું જાણવા માટે જે મધ્યદેશાદિનું દૃષ્ટાંત આપ્યું તે વ્યભિચાર દોષવાળું છે, જે વ્યભિચાર દોષને ગ્રંથકાર સ્વયં આગળની ગાથામાં બતાવે છે. /૧૨૩ણી અવતરણિકા:
एतदेवाह - અવતરણિયાર્થ:
આને જ કહે છે–પૂર્વગાથામાં અંતે ગ્રંથકારે પૂર્વપક્ષીને કહ્યું કે વ્યભિચાર હોવાથી પૂર્વપક્ષીનું કથન આ પ્રમાણે નથી. એથી હવે તે વ્યભિચારને જ કહે છે – ભાવાર્થ:
પૂર્વગાથામાં પૂર્વપક્ષીએ મધ્યદેશાદિના દૃષ્ટાંતના બળથી સ્થાપન કર્યું કે મધ્યદેશાદિની જેમ સર્વત્ર વેદવચનના પ્રામાણ્યને આશ્રયીને લોકોનું અલ્પ-બહુત્વ જાણવું. તેને ગ્રંથકારે કહ્યું કે પૂર્વપક્ષીનું કથન બરાબર નથી; કેમ કે પૂર્વપક્ષીએ આપેલ દષ્ટાંત વ્યભિચાર દોષવાળું છે, તેથી હવે તે વ્યભિચાર દોષને જ ગ્રંથકાર સ્પષ્ટ કરે છે –
ગાથા :
अग्गाहारे बहुगा दीसंति दिआ तहा ण सुद्द त्ति ।
ण य तहंसणओ च्चिअ सव्वत्थ इमं हवइ एवं ॥१२३८॥ અન્વયાર્થ :
માહિર અગ્રાહારમાં વધુ વિકબહુ દ્વિજો વીનંતિ દેખાય છે, તહાં તે રીતે સુ શૂદ્રો નથી શૂદ્રો બ્રાહ્મણોની જેમ બહુ દેખાતાં નથી. તદ્દલ શ્વિમ ય અને તેના દર્શનથી જ=બહુ દ્વિજો દેખાવાથી જ, સવ્વસ્થ સર્વત્ર નં-આકદ્વિજોનું બહુત, વંકઆ રીતે=અગ્રાહારમાં છે એ રીતે, વિડું થતું નથી. ગાથાર્થ :
અગ્રાહારમાં ઘણાં બ્રાહ્મણો દેખાય છે, તે રીતે દ્રો ઘણાં દેખાતાં નથી અને ઘણાં બ્રાહ્મણો દેખાવાથી જ સર્વ સ્થાને બ્રાહ્મણોનું બહુત્વ અગ્રાહારમાં છે એ રીતે થતું નથી. ટીકાઃ
__ अग्राहारे बहवो दृश्यन्ते द्विजा:-ब्राह्मणास्तथा न शूद्रा इति ब्राह्मणवद्बहवो दृश्यन्ते, न च तद्दर्शनादेव-अग्राहारे बहुद्विजदर्शनादेव सर्वत्र-भिल्लपल्ल्यादावप्येतद्भवति एवं द्विजबहुत्वमिति गाथार्थः ॥१२३८॥
ટીકાર્ય :
અગ્રાહારમાં દ્વિજો=બ્રાહ્મણો, બહુ દેખાય છે, તે રીતે=બ્રાહ્મણોની જેમ, શૂદ્રો બહુ દેખાતાં નથી. અને તેના દર્શનથી જ=અગ્રાહારમાં બહુ દ્વિજોના દર્શનથી જ, સર્વત્ર=ભિલ્લોની પલ્લી આદિમાં પણ, આ=દ્વિજોનું