Page Text
________________
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક/ “અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા/ ગાથા ૧૧૦૪, ૧૧૦૫-૧૧૦૬
વિરાધના થવાનો સંભવ છે, સંયમવૃદ્ધિ અર્થે નદી ઊતરતી વખતે અષ્કાય વગેરેની વિરાધના થવાનો સંભવ છે. આથી તે તે આરંભની નિવૃત્તિ નહીં થઈ શકવાથી મુનિને બાહ્યથી સર્વ સાવદ્ય યોગોની નિવૃત્તિરૂપ શીલના પાલનનો અસંભવ છે. તેના નિવારણ અર્થે ગ્રંથકાર કહે છે –
સર્વ સાવદ્ય યોગોની વિરતિરૂપ આ શીલ સર્વ જીવો પ્રત્યે અને સર્વ ભાવો પ્રત્યે સમભાવરૂપ અંતરંગ વિરતિના ભાવને આશ્રયીને છે, પરંતુ બાહ્ય પણ પ્રવૃત્તિને આશ્રયીને નથી; કેમ કે સર્વ જીવો પ્રત્યે અને સર્વ ભાવો પ્રત્યે સમભાવરૂપ મધ્યસ્થ પરિણતિવાળા સાધુઓ હિંસાનો ભાવ નહીં હોવા છતાં સંયમની વૃદ્ધિ માટે યત્ન કરતા હોય ત્યારે ક્યારેક બાહ્ય રીતે સાવદ્ય પ્રવૃત્તિ પણ થાય છે. આથી જે સાધુઓ મધ્યસ્થભાવમાં ઉદ્યમશીલ છે, તે સાધુઓમાં અઢાર હજાર શીલાંગોવાળું શીલ સદા વર્તે છે. ૧૧૭૪
અવતરણિકા :
निदर्शनमाह -
અવતરણિકાર્ય :
નિદર્શનને કહે છે –
ભાવાર્થ :
પૂર્વગાથામાં કહ્યું કે મધ્યસ્થભાવ હોવાથી જ ક્યારેક ભાવ વગર પણ બાહ્ય રીતે આરંભવાળી પ્રવૃત્તિ થાય છે. તેમાં દૃષ્ટાંતને કહે છે –
ગાથા :
जह उस्सग्गंमि ठिओ खित्तो उदगम्मि केणड तवस्सी ।
तव्वहपवित्तकाओ अचलिअभावोऽपवत्तो उ ॥११७५॥ અન્વયાર્થ :
નદ-જે પ્રમાણે ૩રૂ િહ્નિો તવસ્સી કાયોત્સર્ગમાં રહેલા તપસ્વી ફિ-કોઈક વડે ૩૬ ત્તિો ઉદકમાં નંખાયા. તત્રપવિત્ત તેના વધમાં પ્રવૃત્ત કાયવાળા=પાણીના જીવોના નાશમાં પ્રવર્તેલા શરીરવાળા પણ તે મહાત્મા, નિમાવો અચલિત ભાવવાળા પવતો અપ્રવૃત્ત જ છે. ગાથાર્થ :
જે પ્રમાણે કાયોત્સર્ગમાં રહેલા તપસ્વી કોઈક વડે પાણીમાં ફેંકાયા, ત્યારે પાણીના જીવોના નાશમાં પ્રવર્તેલા શરીરવાળા પણ તે મહાત્મા અચલિત ભાવવાળા અપ્રવૃત્ત જ છે.
ટીકાઃ
यथा कायोत्सर्गे स्थितः सन् क्षिप्त उदके केनचित्तपस्वी मोहात्, स उदकवधप्रवृत्तकायोऽपि तस्य क्षारतया महात्माऽचलितभावोऽप्रवृत्त एव, माध्यस्थ्यादिति गाथार्थः ॥११७५॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005513 |
| Book Title | Panchvastuk Prakaran Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 354 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |