________________
પ્રતિદિનક્રિયાવસ્તુક પ્રત્યુપેક્ષણા' દ્વાર/પેટા દ્વાર: “પાટપ્રત્યુપેક્ષણા' | ગાથા ૨૦૪-૨૦૫ નાદે ... મિન્નેફ જો સચિત્ત રજ હોય તો તેની જ=સચિત્ત રજની જ, ઉપર પ્રમાર્જે પાત્રનાં તળિયાંને પ્રમાર્જે. સુરતની રૂત્તિ હરતનુ હોતે છતે=પાત્રનાં તળિયાંમાં પાણીનાં બિંદુ લાગ્યાં હોય તો, જ્યાં સુધી શુષ્ક થાય–તે બિંદુઓ સુકાય, ત્યાં સુધી રાખે પાત્રને મૂકી રાખે. એને સ્પષ્ટ કરતાં કહે છે –
નત્ય વિદ્ધો જ્યાં=જે પાત્રાદિમાં, હરતનુ હોય ત્યાં=ને પાત્રાદિમાં, ત્યાં સુધી રાહ જુએ જ્યાં સુધી વિધ્વસ્ત થાય=પાણીનાં બિંદુ વિધ્વંસ પામે.
ત્તિ થાર્થ એ પ્રમાણે ગાથાનો અર્થ છે. ર૭૪ll અવતરણિકા:
ગાથા ર૭રમાં પાત્રના પુષ્પકનું પ્રત્યુપેક્ષણ કરવાનાં ચાર કારણો બતાવ્યાં, ત્યારપછી ગાથા ૨૭૩ અને ગાથા ૨૭૪ના પૂર્વાર્ધમાં તે ચારેય દ્વારોનું સ્વરૂપ બતાવ્યું.
આ રીતે ચારેય દ્વારોનું સ્વરૂપ બતાવ્યા પછી ગાથા ૨૭૪ના ઉત્તરાર્ધમાં તે ચારેય ધારોની ક્રમસર યતના બતાવતાં પ્રથમ રજોદ્ધારની અને ઉદકતારની યતના બતાવી. હવે ઘનસંતાન દ્વારની અને મૃદ્ધારની યતના બતાવતાં કહે છે – ગાથા :
इअरेस पोरिसितिगं संचिक्खावित्त तत्तिअं छिदे ।
सव्वं वा वि विगिंचे पोराणं मट्टिअं खिप्पं ॥२७५॥ અન્વયાર્થ:
ફરેલુ=અંતર હોતે છતે=પાત્રના તળિયે કરોળિયાદિ હોતે છતે, પરિતિ–પોરિસીટિક=ણ પોરિસી સુધી, વિશ્વવિgસ્થાપીને=પાત્રને રાખીને, (પછી તે પાત્રનો ઉપયોગ કરે, અને તે પાત્રનું કાર્ય હોય તો) તત્તગં તેટલાને=જેટલા ભાગમાં કરોળિયાદિ લાગેલ હોય તેટલા પાત્રના ભાગને, છિરે છે. સંબં વાવિવિ અથવા સર્વને પણ આખા પાત્રને પણ, ત્યજે. પોરા મરિવડૅ પુરાણી માટીને અચિત્ત માટીને, ક્ષિપ્ર=જલદી, (ત્યજે.) ગાથાર્થ :
પાત્રના તળિયે કરોળિયા આદિ હોતે છતે ત્રણ પોરિસી સુધી પાત્રને રાખીને પછી તે પાત્રનો ઉપયોગ કરે, અને તે પાત્રનું કાર્ય હોય તો તેટલો ભાગ છેદીને તે પાત્રનો ઉપયોગ કરે; અથવા આખું પાત્ર પણ ત્યજે, અચિત્ત માટીને જલદી ત્યજે. ટીકાઃ __ इतरेषु घनसन्तानादिषु पौरुषीत्रयं संस्थाप्य अन्याभावे सति कार्ये तावन्मानं छिन्द्याद्, असति कार्ये सर्वं वाऽपि विगिंचे त्ति जह्यात् परित्यजेदित्यर्थः, पुराणमृदं क्षिप्रं परित्यजेदिति वर्त्तते, पुराणमृद्ग्रहणात् कोत्थलकारीमृदो व्यवच्छेदः, तस्यां हि विध्वंसादिरेव विधिः, तथा च वृद्धव्याख्या- "मट्टिआ जाव विद्धत्था, ગ૬ મહાનરે તરછ મછિન્નત્તિ થઈ મારા
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org