Panchvastuk Prakaran Part 02

SR No.: 005509
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2005
Total Pages: 246
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 5 MB

Page 116

પ્રતિદિનક્રિયાવસ્તક “ભિક્ષા' દ્વાર/ ગાથા ૨૯૬
અવતરણિકા :
किमेतदेवमित्याह - અવતરણિતાર્થ
આ આમ કેમ છે? અર્થાત્ “જસ જોગો ન બોલે તો યોગ્ય પણ વસ્ત્રાદિ ગ્રહણ કરવાં સાધુઓને કહ્યું નહિ એ, એમ કેમ છે? એથી કહે છે – ગાથા :
साहूण जओ कप्पो मोत्तूणं आणपाणमाईणं ।
कप्पइ न किंचि काउं घित्तुं वा गुरुअपुच्छाए ॥२९६॥ અન્વયાર્થ:
નમો જે કારણથી સાદૂT=સાધુઓનો પોકકલ્પ છે, માછીમારૂં મોજૂ શ્વાસોચ્છવાસાદિને મૂકીને ગુગપુછાણ-ગુરુની અપૃચ્છા વડે=ગુરુને પૂછ્યા વગર, વિચિત્રકાંઈ as fધનું વા=કરવું અથવા ગ્રહણ કરવું જ પ્પટ્ટકલ્પતું નથી. ગાથાર્થ :
જે કારણથી સાધુઓનો કલ્પ છે, શ્વાસોચ્છવાસ આદિને મૂકીને ગુરને પૂછ્યા વગર કાંઈ કરવું કે ગ્રહણ કરવું સાધુઓને કલ્પતું નથી. ટીકાઃ
साधूनां यतः कल्पोमर्यादेयं, यदुत-मुक्त्वा प्राणापानादि उच्छ्वासनिःश्वासादि, आदिशब्दात् क्षुतादिपरिग्रहः, कल्पते न किञ्चित्कर्तुं ग्रहीतुं वा, किं सामान्येन? नेत्याह - गुर्वनापृच्छया गुरोरनादेशेनेति गाथार्थः ॥२९६॥ ટીકાઈઃ
જે કારણથી સાધુઓનો કલ્પ છે=આ મર્યાદા છે. જે યહુત થી બતાવે છે – પ્રાણ-અપાનાદિને=ઉચ્છવાસનિઃશ્વાસાદિને, મૂકીને કાંઈ કરવા માટે કે ગ્રહણ કરવા માટે સાધુને કલ્પતું નથી. શું સામાન્યથી પણ કાંઈ કલ્પતું નથી? ના, એથી કહે છે–ગુરુની અનાપૃચ્છા વડે-ગુરુના અનાદેશ વડે, અર્થાત્ ગુરુની આજ્ઞા મેળવ્યા વગર, સાધુઓને કાંઈપણ કરવું કે લેવું કલ્પતું નથી. ‘મર' શબ્દથી “પ્રVISાનારિ'માં ‘મારિ' શબ્દથી, શુતાદિનો પરિગ્રહ છે છીંક, ખાંસી, બગાસાં આદિનો સંગ્રહ છે, એ પ્રમાણે ગાથાનો અર્થ છે. ભાવાર્થ :
સાધુ દીક્ષા ગ્રહણ કર્યા પછી ગુરુને પરતંત્ર હોય છે; અને ગુરુની પરતંત્રતા તો જ સંભવે કે તેમને પૂછીને જ દરેક કૃત્ય કરવામાં આવે, અને કોઈ પણ વસ્તુ તેમને પૂછીને જ ગ્રહણ કરવામાં આવે. તેથી સવારના શ્વાસોચ્છવાસાદિ માટે પણ સામાન્યથી “બહુવેલ સંદિસાઉ” બોલવા દ્વારા આદેશ માંગવામાં આવે છે, વિશેષથી “હું શ્વાસોચ્છવાસ ગ્રહણ કરું?” તે પ્રકારના ઉલ્લેખપૂર્વક આદેશ માંગવામાં આવતો નથી. તેથી