________________
પ્રવચન કુશળતા.
स्तदुपाधिकं कौशलमपि षोढा - तत्संबंधात् कुशलोपि षोढैवेत्याह; - सूत्रे सूत्रविषये यः कुशलत्वं प्राप्तइति प्रत्येकं योजनीयं तथाऽर्थे सूत्राभिधेयेचः समुच्चये - तथा तेनैव प्रकारेण उत्सर्गे सामान्योक्तावपवादे विशेपभणिते, भावे विधिसारधर्मानुष्ठानकरणस्वरूपे, व्यवहारे गीतार्थाचरितरूपे, सूत्रे समाहारस्यैकत्वेपि सप्तम्या पृथग् व्याख्यानं बालावबोधनार्थ. एतेषु यः कुशलत्वं प्राप्तः सद्गुरूपदेशादेव प्रवचनकुशलः तउ ति षोढा षट्कार इति गाथाक्षरार्थः (छ)
संप्रत्यस्यैव षष्टलक्षणस्य भावार्थ विवरीपुराद्यभेदं गाथाप्रथमपादेनाह:
उचिय महिज्जइ सुत्तं.
उचितं योग्यं श्रावकभूमिकाया अधीते पठति सूत्रं प्रवचनमात्रादि षट्जीवनिकांतं.
उक्तं चः
Jain Education International
२७१
તેથી તેના અંગે રહેલ કુશળપણુ પણ છ પ્રકારે અને તેના સ ંબધે કુશળ પણ છ પ્રકારે છે. તેજ કહે છેઃ— સૂત્રમાં જે કુરશળતા પામેલ હોય, તેમજ અર્થ એટલે સૂત્રને અભિપ્રાય તેમાં, તથા તેજ રીતે ઉત્સર્ગ એટલે સામાન્ય કથનમાં, અપવાદ એટલે વિશેષ કથનમાં, ભાવ એટલે વિધિ સહિત ધર્માનુષ્ટાન કરવામાં, વ્યવહાર એટલે ગીતાર્થ પુરૂષોના આચરણમાં, એ બધામાં જે સદ્ગુરૂના ઉપદેશથી કુશળતા પામ્યા હાય, તે છ પ્રકારે પ્રવચન કુશળ ગણાય છે. એ ગાથાના અક્ષરાર્થ છે.
હવે એ છઠ્ઠા લક્ષણનેજ ભાવાર્થ વર્ણવવા સારૂ ગાથાના પહેલા પદથી પહેલા ભેદ કહી બતાવે છે.
ઉચિત સૂત્ર શીખવું.
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
