Page Text
________________
અન્વિતાભિધાનવાદીને મતે અનન્વિત પદો પિતાનું કાર્ય (પદાર્થપ્રતિપાદન) કરતા નથી છે.
148 અભિહિતાવયવાદી જો એમ હોય તો સમુદાય જ કર્તા હે, સમુદાયીઓની શી જરૂર છે ? તેમાંથી તો એ જ ફલિત થાય કે વાક્ય અને વાક્યર્થ નિરવયવ છે.
અન્વિતાધિ.ધાનવદી-આ કહેવું ઉચિત નથી, કારણ કે સમુદાયના કાર્ય ઉપરાંત સમુદાયીઓનું પિતા પોતાનું કાર્ય પણ દેખાય છે.
149. બથ Éિ સંઘાતકાર્યમ્ ? äિ સ્વાર્યમ્ ? વાકાર્યકતિત્તિઃ संघातकार्यम् , खकार्य तु पदार्थप्रतिपत्तिः; यथा पाकः संघातकार्य, स्वकार्य ज्वलनभरणादि काष्ठस्थाल्यादीनाम् ।
149. અભિહિતાન્વયવાદી-સમુદાયનું કાર્ય શું છે અને સમુદાયીઓનું પિતાનું કાર્ય શું છે ?
અન્વિતાભિધાનવાદી-વાક્યર્થજ્ઞાન સમુદાયનું કાર્ય છે, પરંતુ પદાર્થજ્ઞાન એ સમુદાયનું પિતાનું કાર્ય છે—જેમ પાક સમુદાયનું કાર્ય છે અને જવલન, ભરણ વગેરે કાઠ, હાંડલી વગેરે સમુદાયીઓનું પોતાનું કાર્ય છે. - 150. નનુ દ્રિ પાનાં ઘાર્થતિનું સ્વાર્થ, શુદ્ધતર્દિ પસ્યા न शुद्धः पदार्थः, सङ्घातकार्यमकुर्वतां शुद्धानां पदानामदृष्टत्वात् । न ह्येषां स्वकार्ये सङ्घातकार्ये च पृथक् प्रयोगोऽस्ति, सर्वथा संघातकार्ये एव प्रयोगात् । तत्र प्रयुक्तानामप्येषां स्वकार्यं न नावगम्यते । अत एव न निरवयवं वाक्यमिष्यते, खकार्यप्रत्यभिज्ञानात् ।
150. અભિહિતાન્વયવાદી-જે પદનું પિપિતાનું કાર્ય પોતપોતાના અર્થનું પ્રતિપાદન હોય તે પદને અથ શુદ્ધ (=અનન્વિત=ાનનુરક્ત=સંસૃષ્ટ) હોય.
અન્વિતાભિધાનવાદી-ન, પદને અર્થ શુદ્ધ (બીજા પદાર્થોથી અનન્વિતી નથી, કારણ કે સમુદાયનું કાર્ય ન કરતાં શુદ્ધ પદે દેખ્યાં નથી. પોતપોતાના કાર્યમાં અને સમુદાયના કાર્યમાં પદોને જુદા જુદા પ્રયોગ નથી થતો કારણ કે સર્વથા સમુદાયના કાર્યમાં જ તેમનો પ્રયોગ થાય છે. પરંતુ તેથી સમુદાયના કાર્યમાં પ્રયુક્ત પદેનાં પિતાપિતાનાં કાર્યોનું જ્ઞાન નથી થતું એમ નહિ. એટલે જ અમે વાક્યને નિરવયવ નથી મળ્યું, કારણ કે પદોનાં પિતાપિતાનાં કાર્યોનું જ્ઞાન આપણને થાય છે.
151. संहतास्ते संघातकार्यं कुर्वन्तो दृश्यन्ते, न संघात एव । संहतेष्वपि कुर्वत्सु स्वकार्यं पृथक् पृथगुपलभ्यते । यथा शकटाङ्गानामयमंशोऽनेन कृतोऽयमनेनेति, न पृथक् पृथक् प्रयुज्यमानानि शकटाङ्गानि मनागपि शकटकार्य कुर्वन्तीत्येवं न केवलं पदं प्रयुज्यते, प्रयुक्तमपि वा न तत्कार्याङ्ग, पदान्तरेण तु सह व्यापारात् तदन्वितार्थकार्येव पदमिति युक्तम् । तदिदमुक्तं ‘साहत्यार्थमभिदधन्ति पदानि वाक्यम् , एकार्थः पदसमूहो वाक्यम्' इति ।
15. સમુદિત તે પદે સમુદાયનું કાર્ય કરતા દેખાય છે, [ સમુદાયી પદથી તદ્દન
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005499 |
| Book Title | Nyayamanjari Ahanika 06 07 08 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayant Bhatt, Nagin J Shah |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1992 |
| Total Pages | 450 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |