________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮
પોતાના આત્માની પીડાના પેઠે, પરની પીડાને હરણ કરવાની ઇચ્છા કરનારા પ્રાણિયોયે, અસત્ય નહિ બોલતા, સર્વદાસત્ય જ બોલવું.
મનુષ્યોના બાહ્યપ્રાણ લેવા જેવું, કોઈ દિવસ અદત્તદ્રવ્ય, ચોરી કરીને લેવું નહિ, કારણ કે તેનું દ્રવ્યય લેવાથી તેના પ્રાણનો વધ કરેલો જ ગણી શકાય છે.
ઘણા જીવોનું ઉપમર્દન કરનારૂ, મૈથુનનું પણ કદાપિ કાલે સેવન કરવુ નહિ, પણ પંડિત પુરૂષોયે, પરબ્રહમ મોક્ષને આપનારૂ બ્રહ્મચર્યનું જ પ્રતિપાલન કરવું.
પરિગ્રહને પણ ધારણ કરવો નહિ, કારણ કે ઘણા પરિગ્રહને લીધે, અધિક ભારથી બળદની જેણે, પ્રાણી વિધુર થઇ અધોગતિને વિષે પડે છે,
આ પ્રાણાતિપાત વગેરેના બે ભેદો છે, તેમાંથી જો સૂક્ષ્મને છોડી શકાય નહિ, તો પછી સૂક્ષ્મના ત્યાગને વિષે, અનુરાગી થઈ બાદરનો ત્યાગ તો જરૂર કરવો.
( ઉપદેશ છાશીમો )
પંચમહાવતની દુર્લભતા આ અપાર સંસાર સમુદ્રના અંદર, દક્ષિણા વર્ત શંખની જેમ માનુષ્ય જન્મ કદાચિત્ જ પ્રાપ્ત થાય છે, તો પણ બોધિ બીજની પ્રાપ્તિ થવી બહુ જ દુર્લભ છે, કદાપિ તે પણ પ્રાપ્ત થાય છે, પરંતુ મહાવ્રતો સાધુપણું પ્રાપ્ત થવું, તે પણ પૂર્વ કર્મના યોગે જ બની શકે છે.
જયાં સુધી વર્ષાઋતુ સંબંધી મેઘ પ્રાપ્ત ન થાય, ત્યાં સુધી જ પૃથ્વી ઉપર સૂર્યના સંતાપનો ઉપતાપ રહે છે.
જ્યાં સુધી સૂર્યનો ઉદય ન થાય, ત્યાં સુધી જ જગત અંધકારથી અંધ દશામાં રહે છે, જ્યાં સુધી કેશરીસિંહ ન આવે ત્યાં સુધી જ હાથીઓથી વનનો નાશ રહે છે, જ્યાં સુધી પક્ષીયોનો રાજા ગરૂડ ન હોય, ત્યાં સુધી જ પ્રાણીઓ સર્પ થકી ભય બ્રાંત દશાવાલા રહે છે, જ્યાં સુધી કલ્પવૃક્ષની પ્રાપ્તિ જીવોને થતી નથી, ત્યાં સુધી દારિદ્રયપણું ટકે છે, તેમજ જ્યાં સુધી પંચમહાવ્રત પ્રાપ્ત કરેલ નથી, ત્યાં સુધી જ પ્રાણીયોને સંસારનો ભય રહે છે, આરોગ્યતા, રૂપ, લાવણ્ય, દીર્ઘ આયુષ્ય, સમૃદ્ધિ, ઐશ્વર્ય, હુકમ પ્રતાપીપણું, સામ્રાજય
૨૨૮
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org