________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮
છ પ્રકારના આય. ૧. ક્ષેત્રાર્યા-જાતિ, કુળ, કર્મ શિલ્પભાષાના જ્ઞાનથી ક્ષેત્રાર્યા ઇત્યાદિ.
૨. જાત્કાર્યા-ઇક્વાવઃ ઈત્યાદિ સર્વે જાતિના ભેદો કોઈક નિમિત્ત અંતરથી જાણવા,
૩. કુલાર્યા-અહીં પણ નિમિત્ત ભેદોથી જાણવા, બીજા કહે છે, પિતૃ વંશ જાતિ, માતૃ વંશ કુલ.
૪. કર્માર્યા-અનાચાર્ય, નિશ્ચય કર્મ તેને વિષે આર્યા ઇત્યાદિ
૫. શિલ્પાર્મા આચાર્યાદિકના ઉપદેશથી શીખેલ તંતુવાય શિલ્પાદિ તેને વિષે આર્યા, ઈત્યાદિ.
૬. ભાષાર્યા નામ ઇત્યાદિ.
તેમાં સર્વ અતિશય સંપન્ન ગણધરાદિક તથા તેમની ભાષા સંસ્કૃત તથા અર્ધમાગધી તેમાં વિશિષ્ટ ભાષા, નિશ્ચય અકારાદિક વર્ષો વિશિષ્ટપણા વડે કરી યોર્વાપર્યણ જેને વિષે સ્થાપન કરેલ છે તે શિષ્ટભાષા નિયત વર્ણવાળી ભાષા કહેવાય છે.
લોકરૂઢ, સ્પષ્ટ શબ્દ, સમ્યક્ પ્રકારના વ્યવહારને વિષે અત્યંત પ્રસિદ્ધિ સ્પષ્ટ અને સ્કુટ પરંતુ બાળભાષાના પેઠે અવ્યક્ત નહિ. લોકરૂઢ સ્પષ્ટ શબ્દ જેને વિષે રહેલો છે એવી ભાષા બોલવામાં આવે.
એ પ્રકારે ક્ષેત્રાદિ ભાષાના ભેદના વ્યવહારને જે જાણનારા છે તે આવ, જા, આ કામ કરીશ નહિ, એવી રીતે સ્કુટભાષા બોલે તે ભાષાર્યા કહેવાય છે.
પ્લેચ્છા તેનાથી વિપરીત હોય છે, એટલે ક્ષેત્ર,જાતિ, કુળ, કર્મ, શિલ્પ, ભાષા આ છ પ્રકારોથી મ્લેચ્છો વિપરીત કહેવાય છે.
યવન, શક, કિરાત, કાંબોજ, વાલ્વિકાદિ અનેક ભેદો છે, તથા અંતરદ્વીપના પણ નિશ્ચય પ્લેચ્છો છે.
હિમવંત પર્વતના પૂર્વ પશ્ચાત ચારે દિશાને વિષે 300 યોજન લવણસમુદ્રને અવગાહીને પ્રથમ દ્વીપો રહેલા છે, તેને વિષે પ્રથમ એકોરૂ
૨૨૩
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
