________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮
માટે દુષ્કાળ તથા દુષ્કાળ પીડિત, સુધાબાધિક જીવોને ધિક્કાર છે !
(ઉપદેશ ઓગણસીત્તેરમો)
- સુખક્ષણિક છે. આપાતમા મધુર અને પરિણામે દારૂણ વિષયોને જ્ઞાની મહારાજાએ કિંપાક વૃક્ષના ફળ સમાન કહેલા છે. વિષયને વિષે મધ્યમ જીવો મોહ પામે છે પણ ઉત્તમ જીવો મોહ પામતા નથી, બીભત્સ શ્લેષમમાં મક્ષિકા ઝંપલાય છે, પણ ભમરા તેમાં ઝંપલાવતા નથી. વિષયગણિકાપુરુષને વશ કરે છે, પણ સતપુરુષને નહિ, કારણ કે લુતા તંતુ મત્સરને બાંધે છે, પણ માતંગ (હસ્તિ)નેનહિ. ઇંદ્રિયસુખ, તુચ્છઅને ક્ષણિક હોવાથી તે સુખ કહેવાતું નથી. તત્ત્વથી તો ખરૂં શાશ્વતું સુખ પંડિતોએ મુક્તિમાં જ કહેલું છે. જેમ બાળક અજ્ઞાનથી પોતાની જ વિષ્ટામાં રમે છે તેમ મોહાંધ જીવ, જુગુપ્સા કરવા લાયક વિષય કર્દમમાં રમે છે. જેમ ધતુરાનું પાન કરવાથી લોખંડ પણ પીળું દેખાય છે તેમ મોહાંધ જીવોને વિષયો દુ:ખને આપનારા થાય છે. વિષ એક વખત મારે છે, વિષયો ભવોભવ મારે છે. તેથી વિષ અને વિષયોમાં અનંતગણો ફેર છે. વિષયો સ્ત્રીઓને સ્વાયત્ત છે, સ્ત્રીઓ પણ અતિચપલ, અને પરપુરુષને સેવન કરનારી થાય છે. આવું જાણી ઉત્તમ જીવોએ વિષયોને વિષે તૃષ્ણા છોડી દેવી.
સૂર્યના પ્રચંડ કિરણના સમૂહવડે કરી અંગારાના સમાન તપી ગયેલી મારવાડની ભૂમિને વિષે કેરડો, બોરડી જેવા વૃક્ષો પણ હોતા નથી, એવી ભૂમિમાં દારિદ્રપણાને દૂર કરનાર, અને અનેક પ્રકારે સંકલ્પના સાથે જ દેવતાઈ સુખ આપનારા કલ્પવૃક્ષ ક્યાંથી હોય ?
ઘણા જીવો યમરેલા છે, તેના અતિશય દુર્ગધથી ભરેલા માતંગના ઘરને વિષે દેવતાના સમૂહને વિષે, બિરાજમાન ઉત્તમોત્તમ ઐરાવણ હસ્તિ ક્યાંથી હોય ? M૧૯૨)
*
૧૯૨
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
