________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮ છે, તેમજ સમગ્ર ગતિયોને વિષે મનુષ્ય ગતિ વિશેષે કરી પ્રધાન છે.
જેમ શરીરના સમગ્ર અવયવોમાં મુખ્ય પ્રધાન છે, મુખને વિષે પણ બે નેત્રો શ્રેષ્ઠ છે, બે નેત્રોને વિષે પણ કીકીનું ઉત્તમ સ્થાન છે, તેમજ તમામ ગતિયોમાં મનુષ્યગતિ પ્રધાન છે.
જેમ સુંદર રસવાળી વસ્તુઓમાં દૂધ શ્રેષ્ઠ છે. દૂધમાં પણ દહીં મગલમય છે, તેમાં પણ માખણ પ્રધાન છે, તેમાં પણ ઘી પ્રધાન છે, તેમ મનુષ્યભવ સર્વથી શ્રેષ્ઠ છે.
જેમ ગગનમંડલ અતિ વિશાળ છે, તેમાં પણ જયોતિશ્ચક્ર મનોહર છે, તેમાં પણ ચંદ્રબિંબ સુંદર છે, તેમાં પણ અમૃત અતિ મનોહર છે તેમ મનુષ્યગતિ ઉત્તમમાં ઉત્તમ સારભૂત છે,
જેમ સમગ્ર સરોવરમાં માનસરોવર શ્રેષ્ઠ છે, તેમાં પણ પાણી પવિત્ર છે, તેમાં પણ કમલો શ્રેષ્ઠ છે. તેમાં પણ નિર્મલ વર્ણવાળા હંસલાઓ શ્રેષ્ઠ છે, તેમ તમામ ગતિયોને વિષે મનુષ્ય ગતિ પ્રધાન
જેમ સમુદ્રમાં ક્ષીરસમુદ્ર મહાન છે, દ્વીપોમાં નંદીશ્વર દ્વીપ મહાન છે, દેવોમાં ઇંદ્ર પ્રધાન છે, મનુષ્યોમાં ચક્રવર્તી પ્રધાન છે, સમગ્ર ભોજનમાં ચક્રવર્તીનું કલ્યાણકારી ભોજન પ્રધાન છે, તેજસ્વી વસ્તુઓમાં સૂર્ય પ્રધાન છે, તેમ તમામ જન્મોમાં મનુષ્ય જન્મ જ પ્રધાન છે, મનુષ્ય જન્મ સિવાય બીજા એક પણ ભવથી જીવોને મુક્તિ મળી શકતી નથી.
જેમ પત્થરની ખાણોમાં ઉત્તમ પત્થર પ્રધાન છે, તેમાં પણ સામાન્ય રત્નો પ્રધાન છે, તેમાં પણ ભારે રત્નો પ્રધાન છે, તેમાં અત્યંત તેજસ્વી અને ઇચ્છિત તમામ વસ્તુઓને આપનાર ચિંતામણિ રત્ન પ્રધાન છે, તેમ સમગ્ર ભવોને વિષે માનુષ્યભવ શ્રેષ્ઠ છે.
જેમ વૃક્ષોમાં અશોક વૃક્ષ પ્રધાન છે, તેમાં પણ આમ્રવૃક્ષ વિશેષ મધુર ફલ આપનારા છે, તેમાં પણ ભાગ્યહીન માણસને દુર્લભ સંપૂર્ણ સુખની સિદ્ધિ આપનાર કલ્પવૃક્ષ પ્રધાન છે, તેમ તમામ ભવોમાં
૮૭.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
