________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૩
પાળવું, ૬ સંતોષ રાખવો, ૭ ક્ષમા કરવી, ૮ પરને દગો ન દેવો. પ્રમાદ : ૧ અજ્ઞાન, ૨ વિષય, ૩ વિપર્યાસ, ૪ રાગ, ૫ દ્વેષ ૬ સ્મૃતિભ્રંશ, ૭ યોગ દુઃપ્રણિધાન, ૮ ધર્મનો અનાદર.
આઠ પ્રકારના આધાર : ૧ ભય પામેલાને શરણનો આધાર, ૨ પક્ષીને આકાશનો આધાર, ૩ તૃષાળુને પાણીનો આધા૨, ૪ ભૂખ્યાને ભોજનનો આધાર, ૫ સમુદ્રમાં બુડતાને પાટીયાનો આધાર, ૬ ચતુષ્પદને સ્થાનનો આધાર, ૭ રોગીને ઔષધનો આધાર, ૮ ભુલા પડેલાને વાહનનો આધાર.
બુદ્ધિના આઠ ગુણો ઃ ૧ શુશ્રુષા સાંભલવાની ઇચ્છા, ૨ શ્રવણ સાંભળવું, ૩ ગ્રહણ-શાસ્ત્રાર્થનું ગ્રહણ કરવું, ૪ ધારણ અવિસ્મરણ, ૫ ઉહા-જાણેલ અર્થનું અવલંબન કરી બીજા તથા પ્રકારના અન્ય અર્થાને વિષે વિતર્કણા કરવી, ૬ અપોહઉક્તિ અને યુક્તિ વિરૂદ્ધ અર્થ સંયુક્ત, હિંસાદિકથી પાછા ફરવું, અથવા ઉહ સામાન્ય જ્ઞાન, અપોહ વિશેષ જ્ઞાન, ૭ અર્થવિજ્ઞાન ઉહાપોહ યોગ્ય મોહાદિકના સંદેહ વિપરીત વ્યુદાસીન જ્ઞાન, ૮ તત્વજ્ઞાન ઉહાપોહ વિશુદ્ધજ્ઞાન, આ પ્રકારે નિશ્ચયજ છે તે.
આઠ શબ્દો સમજવા લાયક પ્રશ્નોત્તર ઃ ૧ પ્રશ્ન પંડિત કોણ? ઉત્તર પાપથી ડરે તે, ૨ પ્રશ્ન દાનેશ્વરી કોણ ? ઉત્તર જીવદયા પાળે તે, ૩ પ્રશ્ન ચતુર કોણ ? ઉત્તર ધર્મ કરણિ કરે તે, ૫ પ્રશ્ન શૂરવીર કોણ ? ઉત્તર જે ઇંદ્રિયોનું દમન કરી જીતે તે, ૬ પ્રશ્ન પૂર્ણ કોણ? ઉત્તર જે પરોપકાર કરવામાં તત્પર હોય તે, ૭ પ્રશ્ન સિંહ કોણ ? ઉત્તર જે સત્યવાદિ હોય તે, ૮ પ્રશ્ન ધનવંત કોણ ? ઉત્તર જે નિર્ધન સાથે સ્નેહ કરે તે.
Jain Education International
૬૮
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
