________________
( શ્રી વિજયપઘસરિકૃત
જાણવી–અહીં શરૂઆતમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ વગેરેને નમસ્કાર કરવા રૂપ મંગલાચરણ કર્યું છે એમ સમજવું. (૧) અધિકારી--સ્વાપર તારક પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી તીર્થકર દેવેની દેશના વગેરેના શ્રવણાદિની (સાંભળવું, વાંચવું, વગેરેની) તીવ્ર રૂચિવાળા ભવ્ય જી આ ગ્રંથના અધિકારી જાણવા. કારણકે તેઓ પ્રભુશ્રી તીર્થંકર દેવેની દેશના વગેરેને સાંભળીને, મનન કરીને, પ્રભુદેવે આરાધેલા મોક્ષમાર્ગને પરમ ઉલ્લાસથી સાધીને સ્વપર તારક જરૂર બની શકે છે. (૨) પ્ર જન-તેના બે ભેદ છે. અનંતર પ્રયજન, ને પરંપર પ્રજન. આ દરેક ભેદના પણ ગ્રંથકર્તાની ને શ્રોતા વગેરેની અપેક્ષાએ બે બે પ્રભેદ પડે છે. તેમાં ગ્રંથના રચનાર આચાર્યાદિનું અનંતર પ્રયજન–ભવ્ય જીને શ્રી સંભવનાથની દેશના સમજાવવા રૂપ ઉપકાર કરે, એ છે. અને શ્રોતાને આ દેશના સાંભળીને, તેનું યથાર્થ રહસ્ય સમજવું, એ અનંતર પ્રયોજન છે. તથા આ ગ્રંથના રચનારનું ને શ્રોતાનું (બંનેનુ) પરંપર પ્રયોજન મેક્ષના સુખને મેળવવું, એ છે. (૩) અભિધેયઆ ગ્રંથમાં કહેલી દેવાધિદેવ પ્રભુ શ્રીસંભવનાથની દેશના, એ અભિધેય છે. કારણકે તેનું જ સ્વરૂપ અહીં વિસ્તારથી જણાવ્યું છે. ગ્રંથમાં જે બીના કહેવાની હોય, તે અભિધેય કહેવાય. એમ “અમિધાતું થોથમમિથ” આ તેની વ્યુત્પત્તિના આધારે પણ સ્પષ્ટ સમજાય છે. (૪) સંબંધ–તેના ત્રણ ભેદ છે. (૧) વા વાચક સંબંધ. (૨) કાર્ય કારણ સંબંધ. (૩) ગુરૂપૂર્વક્રમ સંબંધ પણ કહેવાય છે. અહીં (૧) આ દેશના ચિંતામણિને ત્રીજો ભાગ શ્રી સંભવનાથની દેશના વગેરેનું સ્વરૂપ અર્થને કહેનાર છે, તેથી તે વાચક કહેવાય. અને વાચક ગ્રંથથી જે કહેવાય, તે દેશનાદિ રૂપ અર્થ વાગ્યે કહેવાય. આ રીતે વાય વાચક સંબંધ ઘટાવવો. (૨) જે વાચક છે, તે કારણ (સાધન) પણ કહી શકાય. કારણકે દેશનાદિરૂપ અર્થ તેનાથી (આ ગ્રંથથી) જાણી શકાય છે, અને આ ગ્રંથદ્વારે અર્થ જણાય છે માટે તે (અર્થ) કાર્ય કહેવાય. એમ કાર્ય કારણ સંબંધ ઘટાવવો. તથા શ્રી તીર્થકરેદેવ, ગણધર મહારાજ, તેમની પરંપરામાં થયેલા શ્રી આચાર્ય ભગવંતોની પરંપરાએ કરીને મેળવેલી આ દેશનાના ગ્રંથની રચના છે. આ રીતે ગુરૂ પર્વક્રમ સંબંધ ઘટાવ. વિશેષ બીના શ્રી દેશના ચિંતામણિ મહાગ્રંથના પહેલા ભાગથી જણવી. ૧.
પ્રભુને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થયા પછીના ભાવો તથા જિનનામને બંધ શાથી થયો ? તે જણાવે છે – સમ્યકત્વને પામ્યા પછીના ત્રણ ભવો તે નાથના,
વિપુલવાહન આનતે સુર તીર્થપતિ પ્રભુ જગતના ભૂપગુણ શ્રીસંધભક્તિ બંધ દૃઢ જિનનામને,
. મેઘથી વૈરાગ્યે સંયમ સાર એ નૃપભવતો. ૨ " સ્પષ્ટાર્થ –આ ત્રીજા તીર્થકરને જીવ સમ્યકત્વ પામ્યા પછી ત્રીજે ભવે શ્રી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org