________________
૨૮૦
| શ્રી વિજ્યપધસૂરિકૃતબારસવિહંમિ તવે, અભિંતરબાહિરે કુલદિપ
ન વિ અત્થ ન વિ અ હેહિ, સક્ઝાયસમ તો કર્મે અથ_“સર્વજ્ઞ ભગવંતે કહેલા અત્યંતર અને બાહ્ય એવા બાર પ્રકારના તપમાં સ્વાધ્યાય જેવું તપકર્મ કઈ છે પણ નહી, અને કઈ થશે પણ નહીં.”
મણવયકાયગુત્તો, નાણાવરણં ચ ખવઈ અણસમયે
સક્ઝાયે વટ્ટ તે, ખણે ખણે જાઈ વેરઞ છે ૨ અર્થ:–“સ્વાધ્યાયમાં વર્તતે માણસ મન, વચન અને કાયાની ગુણિએ કરીને પ્રતિસમયે જ્ઞાનાવરણીય કર્મને ક્ષય કરે છે, તથા તેને ક્ષણે ક્ષણે વૈરાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.”
ઈગ ટુ તિ માસખવણું, સંવછરમવિ અણસિઓ હજ !
સઝાયઝાણુરહિઓ, એગેવાસફલં પિ ન લોભિજા છે ૩ છે અર્થ–“એક માસ, બે માસ કે ત્રણ માસક્ષપણ કરે, અથવા એક વર્ષ સુધી અનશન (ઉપવાસ) કરે, પણ જે તે સ્વાધ્યાય ધયાન રહિત હોય, તે એક ઉપવાસનું પણ ફળ મેળવતા નથી.”
ઉચ્ચમ ઉપાય એસણાહિં, સુટું ચ નિચ્ચ ભુંજતા જઈ તિવિહેણઉત્ત, અણુસમયે ભવિજ સક્ઝાએ ૪ તા તે ગાયમ એગગ્ગ–માણસ નેવ ઉવમિઉ સકકા
સંવછરખવણેણવિ, જેણ તહિ નિફ્ફરાણતા પ . અર્થ–“ઉદ્ગમ, ઉત્પાદ અને એષણાના દેષ વિનાના શુદ્ધ આહારને દરરોજ ભગવતે છતે પણ જે તે પ્રતિસમયે ત્રિવિધ ગવડે સ્વાધ્યાયમાં આયુક્ત—તત્પર હોય તે હે ગૌતમ! તે એકાગ્ર મનવાળાને સાંવત્સરિક તપ કરનારની સાથે પણ ઉપમી શકીએ નહિ, અર્થાત્ તેની સાથે પણ સરખાવી શકીએ નહી; કારણ કે સાંવત્સરિક ઉપવાસ કરતાં તેને અનંતગુણી નિર્જરા થાય છે.” ૪-૫
હવે પ્રસંગાગત વ્યતિરેક ફળ (સ્વાધ્યાય નહિ કરવાથી થતા ગેરલાભ) આગળ કહેવાશે એવા સુભદ્રાના દષ્ટાંતથી જાણવું. તે આ પ્રમાણે–
વારાણસી પુરીમાં એક સાર્થવાહ હતું. તેને સુભદ્રા નામે સ્ત્રી હતી. તેને કાંઈ પણ સંતતિ થતી નહોતી, તેને માટે તે બહુ ચિંતા કરતી હતી. એકદા તેને ઘેર સાધ્વીસંઘાટક (બે સાધ્વી ) ગોચરી હારવા માટે આવ્યું. તેમને હરાવીને સુભદ્રાએ પૂછયું કે “ હે પૂજ્ય! જે સ્ત્રીના પુત્રો આંગણામાં ક્રીડા કરતા હોય તે સ્ત્રીને ધન્ય છે! માટે મારે કાંઈ સંતતિ થશે કે નહી?સાધ્વી બોલ્યા કે “ હે ભદ્ર! અમે ધર્મ વિના
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org