________________
દેશનાચિતામણિ ] પાવન કરે ન અનાર્ય દેશે વિચરતા દ્રવ્યાદિથી,
અભિગ્રહને ધારતા ડરતા નહીજ પ્રમાદથી. ૧૧૦ સ્પદાર્થ –-પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિ વગેરે ગુણે રૂપી અમૃતના સમુદ્ર સમાન તથા પ્રશમનિધિ એટલે શાંત રસના ભંડાર જેવા શ્રી સંભવનાથ પ્રભુ ભય રહિતપણે છદ્મસ્થ અવસ્થામાં ચૌદ વરસ સુધી આ પૃથ્વી ઉપર વિચર્યા તે દરમિઆન તેમણે અનેક નગર, શહેર તથા ગામને પોતાના ચરણ વડે પવિત્ર કર્યા. પરંતુ પ્રભુએ અનાય દેશમાં વિહાર કર્યો નહોતે. વળી પ્રભુએ દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવથી અનેક પ્રકારના અભિગ્રહને ધારણ કર્યો. એટલે છધસ્થ અવસ્થાના ચૌદ વર્ષો દરમિઆન તેમણે ઘણા અભિગ્રહ ધારણ કરવા પૂર્વક તપશ્ચર્યા કરી હતી. વળી તેઓ પ્રમાદથી ડરતા નહોતા એટલે આ છદ્મસ્થ અવસ્થા દરમિઆન પ્રભુ શ્રી સંભવનાથ અપ્રમત્ત ભાવે વિચર્યા હતા. ૧૧૦ પ્રભુ પાર્શ્વ વરને જિમ થયા ઉપસર્ગ તિમ આ નાથને,
ન થયા હતા ઉપસર્ગ તેવા નાથ ત્રીજા સ્થર્યને ધરતા નિરંતર નિજગુણાનંદી જિનેશ્વર વિચરતા,
આવતા સહસ્સામ્રવન તરૂશાળ નીચે ધ્યાવતા. - ૧૧૧ સ્પાઈઃ—જેવી રીતે પાર્શ્વ પ્રભુને કમઠાસુર તરફથી ઉપસર્ગો કરવામાં આવ્યા હતા, તેમજ છેલલા તીર્થપતિ શ્રી મહાવીર પ્રભુને સંગમદેવ વગેરે તરફથી અનેક પ્રકારના ઘર ઉપસર્ગો થયા હતા, તેવી રીતે આ ત્રીજા તીર્થપતિ શ્રી સંભવજિનને ઉપસર્ગો થયા નથી. પરંતુ પ્રભુ સ્થિરતા પૂર્વક ચારિત્રનું પાલન કરતા હતા, ને હંમેશા પિતાના જ્ઞાનાદિ ગુણોની ભાવનાથી પ્રકટ થતા આનંદમાં જ લીન થઈને વિચરતા હતા. એ પ્રમાણે ચારિત્રનું પાલન કરતા ચૌદ વર્ષ પસાર થઈ ગયા બાદ આ પ્રભુ શ્રી સંભવનાથ સહસામ્રવનને વિષે આવ્યા ને ત્યાં આમ્ર વૃક્ષની નીચે ધ્યાનમાં રહ્યા છે. ૧૧૧
પ્રભુને કેવલજ્ઞાન ઉપજે છે તે બે શ્લેકમાં જણાવે છે – ધ્યાન ચોથું તાસ પહેલા ભેદ બે પૂરા થતા,
ઝાડથી જિમ જીર્ણ પગે ઘાતકર્મ ખરી જતાં કાર્તિકે વદ પાંચમે મૃગશીર્ષ શશિગે અને
મિથુનમાંહી પણ તપ કરનાર પંચમ નાણને. ૧૧૨ સ્પષ્ટા–તે વખતે પ્રભુને ચોથા એટલે શુકલ ધ્યાનના પ્રથમના બે પાયા ધ્યાવતા ધ્યાવતા પૂરા થયા હતા. ધ્યાનના ચાર ભેદ છે. તેમાંના આતધ્યાન તથા રૌદ્રધ્યાન એ બે પ્રથમ ભેદ અશુભ હોવાથી ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે. ત્રીજું ધર્મધ્યાન અને ચર્થ શુકલધ્યાન બે શુભ ધ્યાન છે. આ ચારે ધ્યાનના ચાર ચાર પાયા કહેલા છે. આ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org