________________
૪૮
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર કેમાં સત્યસિદ્ધાંતના જ્ઞાનને પ્રચાર કરી સૌને જગાડું અને પ્રયત્નશીલ કરું એવી તેમને પાલાવેલી લાગી. સત્તરમા વર્ષમાં શ્રીમદ્દ લખે છેઃ
જૈન પ્રજા (આખા હિંદુસ્તાનમાં થઈને) ૨૦ લાખ છે. તેમાંથી નવ તત્ત્વને પઠનરૂપે બે હજાર પુરુષે પણ માંડ જાણતા હશે, મનન અને વિચારપૂર્વક તે આંગળીને ટેરવે ગણી શકીએ તેટલા પુરુષે પણ નહિ હશે. જ્યારે આવી પતિત સ્થિતિ તત્ત્વજ્ઞાન સંબંધી થઈ ગઈ છે ત્યારે જ મતમતાંતર વધી પડ્યા છે.”
તે વખતે “અંગ્રેજી શાસનમાં જે કેળવણી અપાતી હતી તે એવા પ્રકારની હતી કે જાણ્યું કે અજાણ્યે ભણેલાએમાંથી તે ધર્મવૃત્તિને મૂળથી જ લેપ કરી દેતી હતી. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર એકવીસમા વર્ષમાં લખે છેઃ “જે લોકે વિદ્યાને બેધ લઈ શક્યા છે તેમને ધર્મતત્ત્વ ઉપર મૂળથી શ્રદ્ધા જણાતી નથી. જેને કંઈક સરલતાને લીધે હોય છે તેને તે વિષયની કંઈ ગતાગમ જણાતી નથી. અને ગતાગમવાળો કઈ નીકળે તે તેને તે વસ્તુની વૃદ્ધિમાં વિદ્મ કરનારા નીકળે. પણ સહાયક ન થાય....એમ કેળવણી પામેલાને ધર્મની દુર્લભતા થઈ પડી છે.”
આથી, “ઊછરતા બાળયુવાને અવિવેકી વિદ્યા પામી આત્મસિદ્ધિથી ભ્રષ્ટ થાય છે તે અટકાવવા” તથા “કેટલાંક અજ્ઞાન મનુષ્ય નહિ વાંચવાને ચગ્ય પુસ્તક વાંચીને પિતાને વખત ખાઈ દે છે તેને બદલે “આત્માનું હિત થાય; જ્ઞાન, શાંતિ અને આનંદ મળે” તથા “તેઓ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
