________________
૧૯૨
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર નય કે ન્યાયનાં અટપટાં અનુમાને કે ખંડનમંડનની કિલwતારહિત, સૌ કોઈ મુમુક્ષુ જીવને ભેગ્ય, શ્રેયસ્કર સામગ્રીથી સમૃદ્ધ એ આ ગ્રંથ શ્રીમની આમેન્નતિકર સાધનાના પરિપાકસમે છે.
પ્રથમ ચૂંવાળીસ ગાથાઓમાં પ્રાસ્તાવિક વિવેચન છે. તેમાં આત્મજ્ઞાન સિવાય જન્મમરણનાં દુઃખ ટળે નહિ એમ જણાવી, વર્તમાનકાળમાં મેક્ષમાર્ગને રેકનાર કિયા જડત્વ અને શુષ્કજ્ઞાન એ બે દેશે દર્શાવી તે દોષનાં લક્ષણ આપ્યાં છે. પછી તે બંને દોષે ટાળવાને ઉપાય સદ્ગુરુચરણની ઉપાસના બતાવી, સદ્ગુરુનાં લક્ષણ અને માહામ્ય સંક્ષેપમાં વર્ણવી, સદ્ગુરુના કે તેમના સમાગમના અભાવે આત્માનું નિરૂપણ કરનારાં સલ્તાને અભ્યાસ મધ્યસ્થ બુદ્ધિએ કરવાની ભલામણ કરી છે. પછી, આત્મજ્ઞાન પામવા ઈચ્છનારે સ્વછંદ અને મતાથપણું ટાળવાં જોઈએ; મેક્ષમાર્ગમાં સ્વછંદ એ મહાન વિદનરૂપ છે તથા મતાથપણું એ તેનું જ એક રૂપ છે એમ દર્શાવી, સાચા આત્માર્થીનાં લક્ષણે વર્ણવી બતાવ્યાં છે.
ત્યાર બાદ, એક ગાથામાં છે પદને નામનિર્દેશ આવે છે. અને તે દરેક પદ ઉપર શિષ્યની શંકાઓ અને સદ્દગુરુ તેનું સમાધાન કરે છે. જેમકે, “આત્મા છે” એ પદ ઉપર શંકા કરતાં શિષ્ય જણાવે છે કે, “જીવ દેખાતો નથી, માટે જીવ નથી. અથવા દેહ જ આત્મા છે.” પછી ગુરુ અનેક સરળ યુક્તિઓથી તે નાસ્તિકવાદનું
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
