________________
૧૯o
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
ઢાલ ઢળકતી, ઝબક ઝબકતી, લઈ ચળકતી કર કરવાલ, ખરેખરા ખૂદ રણમાં ત્યાં મૂછ મલકતી ઝગતું ભાલ; વેરીને ઘેરી લેતા ઝટ, ભરતભૂમિના જય ભડવીર, અરે, અરેરે, આજ ગયા ક્યાં, રઢિયાળા એવા રણધીર?” - ત્રીસ વર્ષની ઉંમરે લખાયેલ “અપૂર્વ અવસર એવે
ક્યારે આવશે?” એ ધ્રુવપદવાળા શ્રીમદ્દના જાણીતા કાવ્યને અહીં ઉલ્લેખ કરી લઈએ. એ કાવ્ય “આશ્રમભજનાવલીમાં સ્થાન પામેલું હોવાથી, માત્ર જૈન કે ગુજરાતી જનતામાં જ નહિ, પણ ગુજરાતી ભાષા છેડે ઘણે અંશે સમજનાર વર્ગમાં પણ જાણીતું થયું છે અને થતું જાય છે. એ કાવ્ય એવા આત્મિક ઉલ્લાસમાંથી લખાયેલ છે કે, વાંચનારને પણ તે શાંતિ આપે છે.
શ્રી આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર” એ અધ્યાત્મવિષયક પદ્યગ્રંથ શ્રીમદે ઓગણત્રીસ વર્ષની વયે એક જ બેઠકે ૧૪૨ ગાથાઓમાં રચે છે.
આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્રની રચના શ્રીમદે કરી ત્યારે તેમણે માત્ર ચાર જીવને અધિકારી જાણી તેની હસ્તલિખિત નકલે તેમના જ ઉપગ માટે મેકલી હતી, કારણ કે વૈરાગ્ય-ઉપશમથી તેઓની બુદ્ધિનું વિપર્યાસપણું ટાળ્યું હતું. આત્માની ઓળખ કરવા માટે સત્યાસત્યનું માત્ર શાસ્ત્ર જ્ઞાન કામ આવતું નથી. “સમrfધશતક'માં કહ્યું છે એમ?”
शृण्वन्नप्यन्यतः कामं वदन्नपि कलेवरात् । नात्मानं भावयेद् भिन्नं यावत् तावन्न माक्षभाक् ॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
