________________
૨૧૧ ઝંખના પણ આ દ્વારા તૃપ્તિ શોધતી હોય એમ લાગે છે. આપણું ચિત્ત ઈશ્વરનું–પરમ તત્ત્વનું–વિશ્વવ્યાપી ચૈતન્યનું—દર્શન કરવા હંમેશાં ઝંખતું હોય છે. આવી ઝંખના સેવ કઈ હિમાલયવાસી અગાધ મહાસાગર જુએ છે ત્યારે જાણે કે ઈશ્વરનાં તે દર્શન કરતો હોય એ અહંભાવ તેના મોઢા પર તરી આવે છે અને “ઓ અલ્લા, એ ખુદા, એ ઈશ્વર, આ તારી શી કરામત છે ! આ તે તારી શી લીલા છે !' એવા ઉગારે તેને મોઢામાંથી સહજભાવે નીકળી આવતા સંભળાય છે. (કેટલાંક વર્ષો પહેલાં કલકત્તાથી રંગુન સ્ટીમરમાં જવાનું બનેલ તે દરમિયાન થયેલા મારા પિતાના અનુભવની જ આ વાત છે.) આવું જ કાંઈક સંવેદન, આવી જ કોઈ લાગણી–કાંઈક અગાધ, અનુપમ, અગમ્ય, વિરાટ, ન કહી શકાય - વર્ણવી શકાય—એવું કાંઈક જોયાની લાગણી, જેનું દર્શન સામાન્યતઃ દુર્લભ અને વિરલ આપણે માટે છે એવાં આ હિમશિખરે ન દેખાય ત્યારે તેને ઝંખવામાં અને દેખાય ત્યારે તેને માણવામાં આપણને થતી હોય છે; કુદરતને આવો અદ્ભુત વૈભવ માણવામાં અહીં મારા કલાકોના કલાકો પસાર થતા. સાથે રાખેલાં પુસ્તકોમાંથી કાંઈ પણ વાંચવાનું મન જ થતું નહોતું. લેખો લખવા તરફ પણ મને એટલી જ ઉપેક્ષા–પરાક્ષુખતા અનુભવતું હતું. પુસ્તકો તે પછી વાંચવાનાં છે જ ને ? અને લેખો પણ પછી ક્યાં લખવાના નથી ? અહીં તે મારી સામે જે જીવતે-જાગતો વિરાટ ગ્રંથ પડયો છે તેનું હું શા માટે પુનરાવર્તન કર્યા ન કરું અને તેના ગર્ભમાં રહેલા પરમ સત્યનું, પરમ સૌન્દર્યનું, પરમ ગહનતાનું શા માટે બને તેટલું અનુપાન કરી ન લઉં – આવી વૃત્તિ મારા ચિત્ત ઉપર આરૂઢ થઈને બેઠી હતી.
આમ છતાં પણ, આ પ્રકારના અવનવા માનસિક અનુભવોમાંથી હું જ્યારે પસાર થઈ રહ્યો હતો ત્યારે, જેમને હું મારાં
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
