________________
૧૮૮
બેસે–આવી ભૂતળ ઉપર લાંબા ટેબલ અને બાંકડા જેવી જમવા માટે ગોઠવણ કરવામાં આવી હતી. આવી જ વ્યવસ્થિત ગોઠવણ નહાવા-ધવાની હતી. આમ શિસ્તપૂર્ણ સામૂહિક લશ્કરી જીવનની આપણી ઉગતી પ્રજાને મળતી તાલીમ જોઈને મનમાં ખૂબ આનંદ થત હતે. અલબત્ત, આ બધી રચના પાછળ આખરે લડાઈને અને માનવી સંહારનો ખ્યાલ રહે છે, એ હકીકત લક્ષ્ય ઉપર આવતાં મન ગ્લાનિ અનુભવતું હતું, પણ કોઈ કાળે લડવાનું છે કે ન હે, આવી શિસ્તબદ્ધ તાલીમની આપણા યુવકેને ખૂબ જ જરૂર છે એમાં બે મત હેઈન જ શકે. અહીં અમને બધે ફેરવનાર કેડેટ પછી તેમની કેન્ટિનમાં, એટલે કે જ્યાં ચાપાણી અને નાસ્તો પૂરા પાડવામાં આવતા હતા ત્યાં, લઈ ગયો અને ત્યાં તેના એક વડા સાથે અમારી ઓળખાણ કરાવી અને ચા-નાસ્તા વડે અમારું સ્વાગત કર્યું.
પછી અમે ઉપરના ભાગમાં આવેલ ઉત્તર પ્રદેશ હસ્તક ચાલતા ઊની કેન્દ્ર Wool weaving-centre માં ગયા. ત્યાં ઊનકંતાઈથી માંડીને વણાટ સુધીની બધી પ્રક્રિયાઓ ઉમેદવાર વિદ્યાર્થીઓને શિખવવામાં આવતી હતી અને કારીગરો દ્વારા ઊનનું કાપડ, ધાબળા, શાલ, મફલર, રૂમાલ વગેરે સારા પ્રમાણમાં તૈયાર કરવામાં આવતાં હતાં; અને નીચેના સપાટ પ્રદેશોમાં ચાલતા ખાદીભંડારેને આ બધું પૂરું પાડવામાં આવતું હતું. આ બાજુ ઊન ખૂબ પેદા થાય છે. ટિબેટથી પણ ઢગલાબંધ ઊન આવે છે. અને તેથી ઊની કાપડ ઉદ્યોગ એ આ બાજુના પ્રદેશની વિશેષતા છે. મને આ ઉદ્યોગ ની કોઈ વિશેષ માહિતી નોતી, પણ અમારી સાથે અજિતભાઈ હતા તેઓ ખાદી કમિશનના ઑફિસર હતા. તેમના માથે અંબર ચરખાને ભારતભરમાં પ્રચાર કરવાની અને અંબર --ચરખાના સ્થળે સ્થળે પરિશ્રમાલો ઊભા કરવાની જવાબદારી હતી.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
