________________
સમ્મતિતર્ક પ્રકરણ ભાગ-૨ / દ્વિતીય કાંડ | ગાથા-૧૮
गाथा:
परवत्तव्वयपक्खाअविसिट्ठा तेसु तेसु सुत्तेसु । अत्थगईअ उ तेसिं वियंजणं जाणओ कुणइ ।।२/१८ ।।
छाया:
परवक्तव्यपक्षाऽविशिष्टाः तेषु तेषु सूत्रेषु ।
अर्थगत्या तु तेषां व्यञ्जनं ज्ञायकः करोति ।।२/१८ ।। मन्वयार्थ :
तेसु तेसु सुत्तेसु-ते ते सूत्रोमi, परवत्तव्वयपक्खाअविसिट्ठा-५२५व्यता पक्षथी विशिष्ट (यतो प्रतिमासे छ), जाणओ=GALAN=भगवानना शासनना मर्मत न पुरुष, अत्थगईअ उ= सतिथी ४ =सामथी ०४, तेसिं वियंजणं तमोनी व्यक्ति से सूत्रांनी व्याण्याने, कुणइ-३ छे. ॥२/१८॥ गाथार्थ :
તે તે સૂત્રોમાં પરવક્તવ્યના પક્ષથી અવિશિષ્ટ (કથનો પ્રતિભાસે છે) જાણનારો=ભગવાનના શાસનના મર્મને જાણનારો પુરુષ, અર્થગતિથી જ=સામર્થ્યથી જ તેઓની વ્યક્તિને તે તે સૂત્રોની व्याण्याने, 5रे छ. ।।२/१८||
टीका:
परैः वैशेषिकादिभिः, यानि वक्तव्यानि-प्रतिपाद्यानि, तेषां पक्षा=अभ्युपगमाः, 'युगपद् ज्ञानानुत्पत्तिः' [] 'नागृहीतविशेषणा विशेष्ये बुद्धिः' [] इत्यादयः तैरविशिष्टा=अभिन्ना, भगवन्मुखाम्भोजनिर्गतेषु तेषु तेषु सूत्रेषु 'जं समयं पासइ णो तं समयं जाणइ' [] इत्यादिषु अभ्युपगमाः प्रतिभासन्ते न च ते तथैव व्याख्येयाः प्रमाणबाधनात्, तस्मात् अर्थगत्यैव-सामर्थ्येनैव, तेषां व्यक्तिं सकलवस्तुव्याप्यनेकान्तात्मकैककेवलावबोधप्रभवद्वादशाङ्गकश्रुतस्कन्धाविरोधेन व्याख्यां, ज्ञको ज्ञाता, करोति, श्रुतावधिमनःपर्यायकेवली त्रिविधो ‘जं समयं पासइ नो तं समयं जाणइ' [] न त्वेवं केवलकेवली तस्यासर्वज्ञताप्राप्तेरिति सूरेरभिप्रायः ।।२/१८ ।। टीमार्थ :
परैः ..... सूरेरभिप्रायः ।। ५२ मे २५ मा २ पतिव्यो=ultyle, मोना पक्षा=स्वी अर्थात् 'युगप६ शाननी अनुत्पत्ति छ' () विशेष्यमा अलीत
पिपाणी बुद्धि नथी' ()
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org