Sammati Tark Prakaran Part 01

SR No.: 005359
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2012
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 Mb

Page 88

સમ્મતિતર્ક પ્રકરણ ભાગ-૧ | પ્રથમ કાંડ | ગાથા-૧૭
43
छाया :
न च द्रव्यार्थिकपक्षे संसारो नैव पर्यायनयस्य ।
शाश्वतव्यक्तिवादिर्यस्मादुच्छेदवादिः ।।१/१७ ।। मन्वयार्थ :
दवट्ठियपक्खे-द्रव्या५क्षम संसारो ण य-संसार नथी ०४ पज्जवणयस्स (संसारो) णेव-पर्यायार्थि:नयना पक्षमा संसार थी ०४, जम्हा? २४थी, सासयवियत्तिवायी शाश्वत व्यतिवादी द्रव्यार्थि ५६ छ, उच्छेअवाई-62वाही पर्यायार्थि ५६ छ. थाना अंतम टेल 'आ' श६ पापूतिभा छे. ||१/१७॥ गाथार्थ :
દ્રવ્યાર્થિકપક્ષમાં સંસાર નથી જ, પર્યાયાર્થિકનયના પક્ષમાં સંસાર નથી જ, જે કારણથી શાશ્વત વ્યક્તિવાદી દ્રવ્યાર્થિક પક્ષ છે, ઉચ્છેદવાદી પર્યાયાર્થિક પક્ષ છે. ગાથાના અંતમાં રહેલ 'आ' शE पाहपूर्तिमा छ. ||१/१७।। टी :
द्रव्यार्थिकपर्यायार्थिकनयद्वयाभिमते वस्तुनि न संसारः सम्भवति, शाश्वतव्यक्तिप्रतिक्षणान्यत्वैकान्तात्मकचैतन्यग्राहकविषयीकृतत्वात् पावकज्ञानविषयीकृते उदकवत् । तथाहि-संसारः= संसृतिः, सा चैकान्तनित्यस्य पूर्वावस्थाऽपरित्यागे सति न सम्भवति, तत्परित्यागेनैवगतेः भावान्तरापत्तेर्वासंसृतेः सम्भवात्, नाप्युच्छेदे उत्पत्त्यनन्तरनिरन्वयध्वंसलक्षणे संसृतिः सम्भवति, गतेः भावान्तरापत्तेर्वा कथञ्चिद् अन्वयिरूपमन्तरेण अयोगात् । अथैकस्य पूर्वाऽपरशरीराभ्यां वियोगयोगौ संसारः असावपि सदा अविकारिणि न सम्भवति, नित्यस्य पूर्वाऽपरशरीराभ्यां वियोगयोगानुपपत्तेः, निरन्वयक्षणध्वंसिनोऽप्येकाधिकरणत्वासम्भवात् न तल्लक्षणः संसारः, न च अमूर्त्तस्यात्मनः असर्वगतैकमनोऽभिष्वक्तशरीरेण विशिष्टवियोगयोगौ संसारः, मनसोऽकर्तृत्वेन शरीरसम्बन्धस्यानुपपत्तेः । यो ह्यदृष्टस्य विधाता स तन्निवर्तितशरीरेण सह सम्बध्यते, न चैवं मनः, न च मनसः शरीरसम्बन्धेऽपि तत्कृतसुखदुःखोपभोक्तृत्वम्, आत्मनि तस्याभ्युपगमात् तदर्थं च शरीरसम्बन्धोऽभ्युपगम्यत इति तत्सम्बन्धपरिकल्पनं मनसो व्यर्थम्, मनसि सुखदुःखोपभोक्तृत्वाभ्युपगमे वा आत्मकल्पनावैयर्थ्यम्, मनस आत्मत्वसिद्धेः ।।१/१७।। टोडार्थ :द्रव्यार्थिक ..... आत्मत्वसिद्धेः ।। द्रव्यार्थि पर्यायायिय अभिमत वस्तुमा संसार संभवतो