________________
સમ્મતિતર્ક પ્રકરણ ભાગ-૧ | પ્રથમ કાંડ | ગાથા-૨૯
૧૧૩
ગાથા :
दव्वट्ठियवत्तव्वं सव्वं सव्वेण णिच्चमवियप्पं । आरद्धो य विभागो पज्जववत्तव्वमग्गो य ।।१/२९।।
છાયા :
द्रव्यार्थिकवक्तव्यं सर्वं सर्वेण नित्यमविकल्पम् ।
आरब्धश्च विभागः पर्यववक्तव्यमार्गश्च ।।१/२९।। અન્વયાર્થ :
સવં=સર્વ-સર્વ વસ્તુ, સલ્ટેજ=સર્વ પ્રકારે, વિમવિયí નિત્ય અવિકલ્પ, ક્રિયવત્તવૃંદ્રવ્યાર્થિક, વક્તવ્ય છે, અને, ગારો વિમો=આરબ્ધ વિભાગ=સંગ્રહાયે સરૂપે ગ્રહણ કર્યું ત્યારપછી વ્યવહારનય આદિથી આરબ્ધ વિભાગ, પન્નવવધ્યમો પર્યાયાસ્તિકના વક્તવ્યનો માર્ગ છે. “' શબ્દ પાદપૂર્તિ માટે છે. II૧/૨૯ ગાથાર્થ -
સર્વ સર્વ વસ્તુ, સર્વ પ્રકારે નિત્ય અવિકલ્પ દ્રવ્યાર્દિકનું વક્તવ્ય છે અને આરબ્ધ વિભાગમાં સંગ્રહનચે સરૂપે ગ્રહણ કર્યું ત્યારપછી વ્યવહારનય આદિથી આરબ્ધ વિભાગ, પર્યાયાસ્તિકના વક્તવ્યનો માર્ગ છે. “” શબ્દ પાદપૂર્તિ માટે છે. ll૧/૨૯ll ટીકા :
यत् किञ्चिद् द्रव्यार्थिकस्य संग्रहादेः सदादिरूपेण व्यवस्थितं वस्तु वक्तव्यं परिच्छेद्यं, तत् सर्वं सर्वेण प्रकारेण नित्यं सर्वकालम, अविकल्पं निर्भेदम्, सर्वस्य सदसद्विशेषात्मकत्वात् तच्च भेदेन सम्पृक्तमिति दर्शयितुमाह-आरब्धश्च विभागः स एवाविभागः सत्तारूपो यो द्रव्यादिनाऽऽकारेण प्रस्तुतश्च भेदः, चशब्दस्य प्रक्रान्ताऽविभागानुकर्षणार्थत्वात् पर्यायवक्तव्यमार्गश्च-पर्यायास्तिकस्य यद् वक्तव्यं विशेषः तस्य मार्गः पन्था जातः पर्यायार्थिकपरिच्छेद्यस्वभावो विशेषः सम्पन्न इति થાવત્ ૨/૨ ટીકાર્ચ -
વત્ વિવિદ્યાવત્ | સંગ્રહાદિરૂપ દ્રવ્યાર્દિકનું સંગ્રહ-વ્યવહાર અને ઋજુસૂત્રનયરૂપ દ્રવ્યાર્થિકતયનું, સદાદિ સ્વરૂપથી વ્યવસ્થિત જે કાંઈક વસ્તુ વક્તવ્ય છે=પરિચ્છેદ્ય છે, તે સર્વ વસ્તુ સર્વ પ્રકારથી નિત્ય=સર્વ કાળ, અવિકલ્પ છે નિર્ભેદ છે=ભેદરહિત એકસ્વરૂપ છે; કેમ કે સર્વતું=સર્વ વસ્તુનું, સદ્ અસદ્ વિશેષાત્મકપણું છે=સર્વ વસ્તુ કોઈક સ્વરૂપે સત્ છે, કોઈક સ્વરૂપે અસત્ છે એ
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org