Page Text
________________
મહંમદ સાહેબે વળી પૂછ્યું, "પૈગંબરનાં નિર્દેશનોમાંથી પણ તમને કંઈ માર્ગદર્શન ન મળ્યું તો પછી તમે કોને આધારે ચુકાદો આપશો ?” તેમણે ઉત્તરમાં કહ્યું, "જો પૈગંબરોના નિર્દેશનમાંથી પણ મને આધાર ન મળ્યો તો હું મારા વિવેકને આધારે ફેંસલો કરીશ.”
આમ, જે વ્યક્તિ વિવેકથી કાર્ય કરે છે - વિવેકનો આધાર લે છે તેના વ્યક્તિત્વનું નિર્માણ બહુ ઊંચા પ્રકારનું થાય છે. આ બહુ ઊંચી ભૂમિકાની વાત છે.
જો કે ધર્મબોધની બાબતોમાં ખૂબ સાવચેતી રાખવાની જરૂર રહે છે કારણ કે ધર્મ કોને કહેવો અને કોને અધર્મ કહેવો એ બાબત ઘણા મતભેદો પ્રવર્તે છે અને સામાન્ય માણસ તો મૂંઝાઈ જાય એવી પરિસ્થિતિ છે. કેટલાક જેને ધર્મ કહે તેને બીજા અધર્મ કહે તે પરિસ્થિતિમાં શું કરવું એ મહત્ત્વનો પ્રશ્ન છે. ગુરુઓ મહદંશે સાંપ્રદાયિક બાબતોને જ આગળ ધરે છે જે સ્થળ અને કાળ સાથે સુસંગત પણ નથી હોતી. વળી આ ધર્મગુરુઓ પણ રાગ-દ્વેષથી પીડાતા હોય છે. એટલુંજ નહિ પણ તેમનું જ્ઞાન સીમિત હોય છે ત્યાં તેમની અનુભૂતિની તો વાત જ ક્યાં કરવી? આ પરિસ્થિતિમાં ગુરુની પસંદગી મહત્ત્વની બની રહે છે કે પછી પોતાના જ્ઞાનના આધારે વિવેક કરવો રહ્યો. જો એટલી સાવધાની ન રખાય તો ધર્મને સ્થાને આપણે અધર્મના ખોળામાં આપણું માથું મૂકવાનો સમય આવે. આમ, વિવેકચેતનાનું જાગરણ ખૂબ મહત્ત્વનું બની રહે છે.
આપણા વ્યક્તિત્વનું નિર્માણ કરનાર જે મહત્ત્વની બાબતો આપણી સમક્ષ પ્રસ્તુત છે, એમાં ધર્મચેતના જ પરમાર્થની ચેતના છે. જે ચેતના ધર્મશૂન્ય છે તે પરમાર્થ ચેતના ન હોઈ શકે. ઉદાત્ત વ્યક્તિત્વનો આધાર ધર્મચેતના ઉપર નિર્ભર રહે છે.
આ ત્રણ મહત્ત્વનાં પરિબળો સિવાય બીજાં પણ કેટલાંક પરિબળો છે જેની પણ આપણે અવગણના ન કરી શકીએ. વ્યક્તિત્વના નિર્માણમાં આનુવંશિકતાનું પણ બહુ મોટું યોગદાન છે. માતા-પિતા તરફથી વ્યક્તિને જે સ્વભાવ અને સંસ્કાર મળે છે તેમાં સ્થૂળ શરીરનો ઘટક જેને • ૬
મહાવીરની સાધનાનો મર્મ
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005328 |
| Book Title | Mahavirni Sadhnano Marm |
| Original Sutra Author | Chandrahas Trivedi |
| Author | |
| Publisher | Anekant Bharati Prakashan |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |