Page Text
________________
માધ્યમસાપેક્ષ છે વિપાક
કર્મનો વિપાક માધ્યમસાપેક્ષ હોય છે. આપણે ઉદાહરણ દ્વારા તેને સમજીએ કે કોઈ કર્મનો વિપાક મતિભ્રંશ હોય છે. એવા સંજોગોમાં મતિ અને બુદ્ધિ પણ વિપરીત બની જાય છે. મતિ, બુદ્ધિ અને ભાવનાનો વિપર્યય કરીને જ કર્મ પોતાનું ફળ આપે છે. માધ્યમ વગર કર્મ ફળ આપી શકતું નથી.
અસાત વેદનીય કર્મનો જ્યારે વિપાક થાય છે ત્યારે સૌ પ્રથમ કર્મશરીરની ઊર્જા બહાર નીકળે છે. આ ઊર્જા તૈસ શરીરની ઊર્જાને અસ્તવ્યસ્ત કરી મૂકે છે. કર્મશરીરની ઊર્જા શરીરની ઊર્જાને, જૈવિકઊર્જાને વિપર્યસ્ત કરી નાખે છે. તેથી આપણું નાડીતંત્ર પ્રભાવિત થાય છે. તેનાથી ગ્રંથિતંત્ર તથા શરીરની તમામ ક્રિયાઓ પ્રભાવિત થાય છે અને રોગનો ઉદય થઈ જાય છે. અસાત વેદનીય કર્મ પોતાનું કામ કરી લે છે. જ્યારે કોઈ કર્મનો વિપાક થવાનો હોય છે ત્યારે સૌ પ્રથમ પૂર્વતૈયારી થાય છે. તે પૂર્વતૈયારી શરીરના માધ્યમ દ્વારા થાય છે.
કરણ ચાર છે - કાયકરણ, મનઃકરણ, વાકરણ અને કર્મકરણ. ભગવતી સૂત્રનો એક પ્રસંગ છે. ગૌતમે ભગવાન મહાવીરને પૂછ્યું, “ભંતે, પ્રાણી સાત વેદનીય અને અસાત વેદનીય કર્મનો અનુભવ કેવી રીતે કરે છે ?” ભગવાને કહ્યું, “સાત અથવા અસાત વેદનીય કર્મનો અનુભવ કરવા માટે આ ચાર કરણ માધ્યમ બને છે.” મન એક કારણ છે. તેના દ્વારા સાત-અસાતનો અનુભવ કરવામાં આવે છે. એ જ રીતે શરીર દ્વારા, મસ્તિષ્ક દ્વારા પણ સાતઅસાતનું વેદન કરવામાં આવે છે. સંદર્ભ અસાત વેદનીય કર્મનો
બે પ્રકારની બીમારીઓ હોય છે : (૧) આગંતુક (૨) કર્મ વિપાકજ. શિયાળો કે ઉનાળો આવે ત્યારે અનેક પ્રકારની તુજન્ય આ બીમારીઓ થાય છે. દુર્ઘટના ઘટે છે ત્યારે માણસ ઈજાગ્રસ્ત થાય છે. છે એવી સ્થિતિ અસાત વેદનીય કર્મને ઉદિત કરીને આવે છે. સાત
વેદનીય કર્મનો ઉદય થઈ રહ્યો નથી. અસાત વેદનીય કર્મે અસાત વેદનાને પહેલાં જ વિપાકમાં લાવી દીધી. આ એક પ્રક્રિયા છે. તેને છે મહાવીરનું આટોયણાસ્ત્ર + ૫૭ અરજી
.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005323 |
| Book Title | Mahavirnu Aarogya Shastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahapragna Acharya |
| Publisher | Anekant Bharati Prakashan |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 188 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |