Page Text
________________
એવો અનુભવ કર્યો કે મયુરની પાચનશક્તિ ખૂબ તીવ્ર હોય છે. તે ગમે તે ખાય તો પણ તેને પચાવી શકે છે. પાચનતંત્રને બરાબર જાળવવા માટે મયુરાસનનું વિધાન કરવામાં આવ્યું છે. કોઈ મયુરાસન કરે ત્યારે બલિમુદ્રા બની જાય છે. એક આસન છે માસના માછલીનો એ સહજ સ્વભાવ છે કે તે પાણી પર બેસી શકે છે, ક્યારેય ડૂબતી નથી. એમ માનવામાં આવે છે કે જે લોકો તરવાનું શીખે છે તે લોકો મત્સ્યાસનની મુદ્રામાં પહોંચી જાય તો પાણીમાં ડૂબશે નહિ. આ પ્રતિરોધી આસન પણ છે. સર્વાગાસન કરવામાં આવે તો ત્યાર પછી મત્સ્યાસન અવશ્ય કરવું જ જોઈએ. આસનોનો વિકાસ કરીએ
પ્રાચીનકાળમાં આસનોનું લાંબા સમય સુધી અધ્યયન થતું રહ્યું. અનેક સ્થિતિઓનું અધ્યયન કર્યા પછી આસનોનો વિકાસ થયો છે. આજે આ કાર્ય ઠપ્પ જેવું થઈ ગયું છે. આજે આપણે જાણીએ છીએ કે આસનો ચોર્યાસી પ્રકારનાં છે. અથવા તો એટલાં આસનો છે છતાં એવો પ્રયત્ન નથી કે તેમનો વિકાસ કરી શકાય. જ્યારે કોઈ વસ્તુનું અનુસંધાન અટકી જાય છે ત્યારે માત્ર જૂની વાત જ નજર સામે રહે છે. આજે મેડિકલ સાયન્સમાં વિકાસનો યુગ ચાલી રહ્યો છે. તે એટલા માટે ચાલી રહ્યો છે કે નિરંતર અન્વેષણ, પ્રશિક્ષણ અને પ્રયોગ ચાલી રહ્યાં છે. તેના આધારે માત્ર ફિઝિયોથેરેપીમાં ઘૂંટણનાં દર્દ માટે અનેક પ્રકારના વ્યાયમ વિકસિત કરવામાં આવ્યા છે. પ્રાચીન સાહિત્યમાં એવું મળતું નથી. ફિઝિયોથેરાપીસ્ટ આસનની સલાહ ઓછી આપે છે, વ્યાયામની સલાહ વિશેષ આપે છે.
એ અપેક્ષિત છે કે આપણે મહાવીરની આરોગ્યસાધના સમજવા માટે પ્રાચીન આધાર લઈએ તો સાથે સાથે નવાં આસનોનો વિકાસ પણ કરીએ. હઠયોગમાં આ સંદર્ભમાં ઘણો વિકાસ થયો છે, જેમકે કઈ બીમારીમાં કયું આસન કરવું જોઈએ. હૃદયરોગ હોય તો કયું આસન કરવું જોઈએ. આજે એમ માની શકાતું નથી કે હૃદયરોગીએ આસન ન કરવું જોઈએ. એમ કહેવાય છે કે હૃદયરોગીએ મા પણ અમુક અમુક પ્રકારનાં આસનો કરવાં જોઈએ. ડાયાબિટીશની બીમારી હોય તો અમુક પ્રકારનાં આસનો કરવાં જોઈએ. પ્રત્યેક
રામ મહાવીરનું આરોગ્યશાસ્ત્ર * E૮
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005323 |
| Book Title | Mahavirnu Aarogya Shastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahapragna Acharya |
| Publisher | Anekant Bharati Prakashan |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 188 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |