________________
અધ્યાય ૫
અજીવ વિસ્તાર પાત
આપણે ગત ચાર અબ્યાયામાં ૧૩૮ સૂત્રો જોઈ ગયા. હવે આવતા આ પાંચમા અધ્યાયમાં કુલ ૪૪ સૂત્રો છે. આમ જોઈએ તા પહેલા અન્યાયમાં મુખ્યત્વે જ્ઞાન અને જ્ઞાનનાં સાધને અને ખીજાથી ચાથા અયાયમાં મુખ્યત્વે જ્ઞાનતા નાતા આત્મા સંસારી દશામાં મેાહુ અને અજ્ઞાનને લીધે અનાદિકાળથી અટવાઇ ગયેા હાવા છતાં તે બંધનથી, એ મુક્ત જરૂર થઈ શકે છે. માત્ર એણે ઉપાયા સાચી દિશાના અને સાચા કરવા જોઈએ. મેકક્ષ પામવાના ઉપાયાને યથાર્થ વિચાર કરતાં પહેલાં ચાર——નરક, સ્વર્ગ, પશુ અને માનવી એમ ચાર——ગતિ અને ચોર્યાસી લાખ યાનિએ (આ વર્ણન તવા સૂત્ર ભાષ્યમાં વિગતે છે) તે કેવી રીતે અને શું છે તેને ખ્યાલ કરી લેવા જોઈએ. આ બધું ગયા ચાર અન્યાયામાં જોવાઈ ગયું.
હવે આ અધ્યાયમાં પ્રારભમાં જીવ ઉપરાંત જગતમાં મૂળે દ્રવ્યા. કેટલાં ? એ વિશે કહેવાયું છે. સામાન્ય રીતે તે! જીવ અને જડે એ જ પદાર્થા છે. જેમ ગાસ્વામી તુલસીદાસજી મહારાજે
Jain Educationa International
“જડચેતન ગુણુદેષમય”થી રામાયણમાં વર્ણન કરેલ છે. પશુ જેવું શુદ્ધ આત્મ દ્રવ્યને બદલે સંસારી જીવ સ્વીકાર્યો કે તરત ગુણદોષ બંને એમાં આવવાના અને જડ, ચેતન અને આકાશ ઉપરાંત ખીન
EXA
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
