________________
લે ૪] શબ્દાલંકાર અને અર્થાલંકારે ૧૦૧
(૧૨) સકલાઉત – આના કલો. ૪ માં વિશ્વના પ્રાણીઓને કમળાનો સમૂહ કહ્યો છે અને એને વિકસાવનાર સૂર્ય તરીકે અજિતનાથને ઉલેખ છે વિશેષમાં એમના નિર્મળ કેવલજ્ઞાનને દર્પણ તરીકે નિર્દેશ છે. એ દર્પણમાં વિશ્વનું પ્રતિબિમ્બ પડેલું છે.
લે. ૫ માં વિશ્વના ભવ્ય જનોને આરામ એટલે કે ઉદ્યાન અને સંભવનાથની દેશના સમયની વાણીને એ ઉદ્યાનને સિચનારી નીક કહેલ છે.
લે. માં અનેકાન્ત મતને સાગર તરીકે અને અભિનન્દનનાથને એ સાગરને ઉલ્લસિત કરનારા ચન્દ્ર તરીકે ઉલ્લેખ છે.
લે. ૭ માં કહ્યું છે કે સુમતિનાથનાં ચરણની નખાવલીએ દેવાના મુગટરૂપી સરાણના અગ્રભાગથી ચકચકિત કરાઈ છે. આમ મુગટને સરાણને અગ્ર ભાગ કહ્યો છે.
લે. ૮ માં પદ્મપ્રભપ્રભુની કાયાની શક્તિ આન્તરિક દુશ્મનનું મથન કરવા માટે જાણે કે ધના આવેશથી લાલ થઈ ગઈ છે એ નિર્દેશ છે આમ આ ક “ઉઝેક્ષા અલંકારથી સુશોભિત બન્યો છે. આ લેકની જેમ લે ૧૦ અને ૨૩ પણ “ઉક્ષા અલંકારથી અલંકૃત છે.
લે. ૯ માં સુપાર્શ્વનાથને ચતુર્વિધ સંઘરૂપ ગગનપ્રદેશમાંના સૂર્ય કહ્યા છે. આ
લે. ૧૦ માં ચન્દ્રપ્રભ પ્રભુની મૂર્તિ કે જે ચન્દ્રનાં કિરણો જેવી ઉજ્જવળ છે. તે મૂર્તિ મૂર્ત શુકલ ધ્યાનથી જાણે નિર્મિત થઈ હોય એમ કહ્યું છેઆથી આ શ્લેક ૫૧ આઠમા કલેકની જેમ ઉપેક્ષા અલંકારના ઉદાહરણરૂપ છે એમ સમજવું.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
