________________
પ્રકરણ ૬
સપ્તભંગી
જાતિવસ્તુની અનેકાન્તાત્મકતા અને ભાષાના નિર્દોષ પ્રકારરૂપ - સ્યાહૂવાદને સમજવાથી સપ્તભંગીને સ્વરૂપની સમજુતિ સરળ બની જાય છે.
અનેકાન્તદષ્ટિથી સામાન્યતા પ્રત્યેક પદાર્થમાં અપેક્ષા વિશે અનંત ધર્મની વિદ્યમાનતા સમજી શકાય છે. એમ કહી શકાય કે અનેકાન્તદષ્ટિ “પ્રત્યેક પદાર્થમાં દરેક ધર્મ પિતાના પ્રતિપક્ષી ધર્મની સાથે રહેલ છે” એ તત્ત્વનું પ્રતિપાદન કરે છે.
આ કારણથી જ પ્રમાણને અવિરાધી વિધિ નિષેધની કલ્પનાને સપ્તભંગી કહે છે. તે સપ્તભંગી આ પ્રમાણે છે:
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
