________________
૪૪.
સમ્યગદર્શન
જીવાત્મા જ કેવળી ભગવંત બને છે, અને પછી આયુષ્યવેદનિયાદિ ચારે અધાતી કર્મ સંપૂર્ણ ભેગવી લઈ આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં નિર્વાણ પામી સિદ્ધ પરમાત્મા બને છે, તેથી નિશ્ચય સમક્તિી નિજ આત્માને જ “દેવ” માને છે, (૨) સ્વ–પરના એટલે કે ચૈતન્ય સ્વરૂપી આત્મા તે
સ્વ” અને દેહાદિ જડ પદાર્થો તે “પરના ભેદ વિજ્ઞાનને - બતાવનાર “જ્ઞાન” ને “ગુરૂ માને છે, કારણકે “વિદ્યા ગુરૂણામ્ ગુરૂ “વિદ્યા-જ્ઞાન એ ગુરૂઓની પણ ગુરૂ કહી છે; વળી જીવાજીવાદિ તત્ત્વનું પ્રથમ જ્ઞાન અને શ્રધ્ધા થવાથી જ જીવાત્મા સમક્તિ અને પરંપરાએ મેક્ષ પામે છે, માટે સાચે ગુરૂ “જ્ઞાન જ છે એમ આ માને છે અને (૩) આત્માના વિશુધ્ધ ઉપગમાં કરેલી ક્રિયાને ધર્મ” માને છે, કારણકે શુધ પણ પૂર્વક કરેલી ધર્મકરણ જ નિર્જરાના હેતુભૂત હોય છે. આમ નિશ્ચયમાં સમ્યકત્વના હેતુભૂત આ ત્રણે તો આત્માને જ અવલંબીને રહેલા છે – આ પ્રકારની શ્રદધા જેની હોય તે નિશ્ચય સમકિતી છે.
(૫) વ્યવહાર સમકિત (1) અનંત જ્ઞાનાદિ અનંત ચતુષ્ટય આદિ ગુણે જેમણે પ્રગટાવ્યા છે એવા “અરિહંત ભગવંતને “દેવ” તરીકે માને, (૨) ર૭ ગુણયુક્ત “સાધુજીને “ગુરુ” કરી માને ને કેવળી પ્રરૂપિત ધર્મને જ “ધર્મ” કરી માને તે વ્યવહાર સમક્તિ છે. તેના ૬૭ બેલ છે. જે પાછળ આપ્યા છે. આમાં દેવ-ગુરૂ-ધર્મની દઢ શ્રદ્ધા છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
