Shu Vidyut Sachit Teukay Che

SR No.: 005303
Original Sutra Author: N/A
Author: Mahendramuni
Publisher: Anekant Bharati Prakashan
Publication Year: 2005
Total Pages: 312
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 212

વાયુકાયનો પ્રવેશ પણ સિદ્ધ થઈ જ શકે છે. જેવા પ્રકારનો વાયુ અત્યંત તપેલા મહાકાય લોખંડના ગોળાના મધ્યભાગમાં, નિભાડાના અંદરના ભાગમાં હોય તેવા પ્રકારનો કોઈક વાયુ બલ્બમાં માની શકાય છે. તેમાં કોઈ શંકાને સ્થાન નથી રહેતું.
'पुढवी दग अगणि मारूणि मारूअ इक्किक्के सतत्ताजोणिलक्खाओ' (ગા.૯૬૮) આ કહીને પ્રવચનસારોદ્વાર ગ્રંથમાં માનનીય શ્રી નેમિચંદ્રાચાર્યજીએ અગ્નિકાયની જેમ વાયુકાયની પણ સાત લાખ યોનિ બતાવેલ છે. તેથી વિવિધ પ્રકારના વાયુમાંથી અમુક ચોક્કસ પ્રકારના વાયુનું અસ્તિત્વ અને પ્રવેશ તો લાલચોળ તપેલો લોખંડનો ગોળો, નિભાડાની અંદરનો મધ્યભાગ, બલ્બ વગેરેમાં આગમાનુસારે પણ માન્યા સિવાય છૂટકો જ નથી.૪૯
ઉત્તર ૨૧ : ઓનિર્યુક્તિ, પિંડનિર્યુક્તિ તથા વ્યાખ્યા ગ્રંથો (જેમ પિંડનિર્યુક્તિ-વ્યાખ્યા, જ્ઞાતાધર્મ કથા-વ્યાખ્યા, પણવયા-વ્યાખ્યા, જીવ સમાસવ્યાખ્યા, દશવૈકાલિક-વૃત્તિ, ગચ્છાચારપયન્ના-વ્યાખ્યા આદિ)માં જે ઉલ્લેખ છે, એમાં મૂળ પણવણા, દશવૈકાલિક આદિ આગમોમાં પ્રતિપાદિત અગ્નિના સ્વરૂપને જ પુષ્ટ કર્યું છે. નવું કંઈ જ નથી.
શુદ્ધાગ્નિ-અયસ્પિડાન્તર્ગત જ્વાળા-વિરહિત અગ્નિ અથવા નિરિન્ધન અગ્નિનના રૂપમાં પ્રતિપાદિત છે. આ પણ બીજી અગ્નિની માફક જ અગ્નિમાં લોઢું આદિ તપાવવાથી ઉત્પન્ન થાય છે.
ડૉ. જે. જૈન અનુસાર - અભિધાન રાજેન્દ્ર કોશ પાન નંબર ૨૩૪૭ ૫૨ તેઉકાયની વ્યાખ્યામાં આ બધા ગ્રંથોના આધાર પર અગ્નિકાયના ત્રણ પ્રકાર બતાવ્યા છે. (૧) સચિત (૨) અચિત્ત (૩) મિશ્ર
સચિત્તના બે પ્રકાર છે - ૧. નિશ્ચય, ૨. વ્યવહાર.
નિશ્ચયથી સચિત્તના ઉદાહરણ છે - ઇંટની માટી અથવા કુંભારની માટીનો મધ્ય ભાગ અથવા આકાશીય વિદ્યુત (lightning). આ અગ્નિઓ સખત તાપ, પ્રકાશ, જ્વલનશીલ પદાર્થોની વિદ્યમાનતા તથા ઑક્સિજનના પ્રયોગથી પ્રગટ થાય છે. એનું અગ્નિકાયિક સ્વરૂપ સ્પષ્ટ જ છે.
વ્યવહાર સચિત્ત અગ્નિમાં અંગારા, જ્વાળા-રહિત અગ્નિ આદિનો સમાવેશ છે. મિશ્ર તેઉકાયમાં મુર્મુર (અગ્નિમાંથી નિકળતી ચિનગારિઓ) આદિ
છે.
અચિત્ત તેઉકાય - અગ્નિ દ્વારા પકાવેલું ભોજન, શાકભાજી, પીવાના પદાર્થ
199