________________
મોટા ગુંબજ પરથી નાના ગોળા તરફ જાય છે. ગુંબજ પરનો વોલ્ટેજ (વિદ્યુતદબાણ) અનુકૂળ સંયોગ મળવાથી જ અગ્નિ અથવા અન્ય ઊર્જાના રૂપમાં પરિણમન થવું સંભવ છે. વિદ્યુત-પ્રવાહ પોતે પોતાનામાં પૌદ્ગલિક ઊર્જા છે. આ ઊર્જા અનુકૂળ સંયોગ થવાથી અગ્નિના રૂપમાં બદલાવી શકાય છે.
પ્રશ્ન ૧૪: શંકા : જો વાયરમાંથી પસાર થતી ઇલેક્ટ્રિસિટીમાં ઉષ્ણતા/ગરમી પણ હોય જ છે. માટે તો એ.સી., કમ્પ્યૂટર, ટી.વી. ચેનલ, લાઇટ વગેરે ૩/૪ કલાક સતત ચાલુ રાખવામાં આવે તો દુકાન, ઘર વગેરેમાં ફિટિંગ કરેલા બંધ વાયર પણ બહારથી ગરમ લાગે જ છે. વાયની અંદ૨ તીવ્ર ગતિથી વહેતી ઇલેક્ટ્રિસિટીની આ ઉષ્ણતા પણ ઘર્ષણજન્ય છે. માટે તે ઘર્ષણજન્ય તેઉકાય જીવનો જ એક પ્રકાર છે. જો કે પાવરહાઉસવાળાઓ દુકાન-ઘર વગેરેમાં ફક્ત પાંચ એમ્પિયરવાળી (બે પિનવાળા પ્લગ માટે) કે પંદર એમ્પિયરવાળી (ત્રણ પિનવાળા પ્લગ માટે) ઇલેક્ટ્રિસિટી સપ્લાય કરતા હોય છે. તેથી ગરમ થવા છતાં તે વાયર ઓગળતો નથી. પરંતુ જો પચાસ એમ્પિયરવાળી ઇલેક્ટ્રિસિટી દુકાન/ઘર વગેરેમાં ફિટિંગ કરેલા વાયરમાંથી પસાર કરવામાં આવે તો અવશ્ય તે વાયરનું ઇશ્યૂલેશન તરત જ ઓગળી જાય/પીગળી જાય અને સ્પાર્ક થઈને ઇન્શ્યુલેશન સળગવા માંડે. તથા હાઇટેન્શનવાળા ખુલ્લા ટ્વીસ્ટેડ વાયરમાંથી જે ૫૦૦થી ૮૦૦ એમ્પિયરવાળી તીવ્રતમ પાવરની ઇલેક્ટ્રિસિટી પસાર કરવામાં આવે છે તે જો દુકાન/ઘરમાં ફિટિંગ કરેલ વાયરમાંથી પસાર કરવામાં આવે તો તે તાંબાનો તાર અને તેની ઉપરનું બહારનું રબર-કવર તાત્કાલિક સળગી જ જાય, ભડકો થઈ જાય. મોટો ધડાકો થાય. અરે ! પાવરફુલ આઠસો એમ્પિયરવાળી ઇલેક્ટ્રિસિટી તો શહેરમાં રોડ પરના થાંભલાના જાડા વાયરને પણ સળગાવી નાંખે ઓગાળી નાખે. તેવી ભયંકર ઉષ્ણતા તેમાં હોય જ છે. માટે ઇલેક્ટ્રિસિટી અગ્નિકાય જીવસ્વરૂપ જ છે.
૩૦૦થી ૮૦૦ એમ્પિયરવાળી ઇલેક્ટ્રિસિટી જેમાંથી પસાર થાય છે તેવા ખુલ્લા ટ્વીસ્ટેડ વાયરને જો ઝાડ અડી જાય તો તરત જ તે ઝાડ બળવા માંડે છે. કોલસો થઈ જાય છે. જો તે હાઇટેન્શન વાયર લાઇન્સની નજીકમાં કોઈ મોટું ઝાડ હોય તો તે ઝાડને તે ખુલ્લા વાયરમાંથી પસાર થતી ઇલેક્ટ્રિસિટી પોતાના તરફ ખેંચી લે છે અને તેને બાળી નાંખે છે. આવું G.E.B. સાબરમતીઅમદાવાદના ડેપ્યુટી એન્જિનિયર શ્રી મુકેશભાઈ સંઘવી જણાવે છે. આથી ઇલેક્ટ્રિસિટી તેઉકાયજીવરૂપે જ સિદ્ધ થાય છે.
Jain Educationa International
179
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org