________________
૪૨]
સમ્યગ્દર્શન-૧ રબારી કહે છે કે- છેતરાયે તું કે હું? એ મણિ હેય તેય હું એને ઓળખતે નહોતે, પણ તું તે એને ઓળખતે તે ને? મને તે એક રૂપીઆને બદલે દશ રૂપીઆ મળ્યા અને તારે તે, મણિ પણ ગયે અને હજુ મને ચુસ્યા કરવું હતું, તે પણ ગયું ! ડાહ્યો તું કે હું?
વાણિયે નિરાશ થઈને પાછો પોતાને ઘેર આવ્યા. આપણી વાત તે એ હતી કે–તમને ભાગ્યને સામગ્રી તે ઘણું સારી મળી ગઈ છે, પણ આ સામગ્રીને તમે પિછાની શક્યા છે કે નહિ ? અને, આ સામગ્રીને ઉઠાવી શકાય તેટલે લાભ ઉઠાવી લેવાનું તમારું દિલ ખરું કે નહિ ? ઘણાએ અજ્ઞાન છે અને જે ભણેલા છે તેમાં પણ ઘણું એવા છે કે-સંસારના સુખના રસમાં લુબ્ધ છે. આવાઓને ગમે તેવા સારા ભગવાન મળી જાય, તેય એ ભગવાન પાસેથી આશા શાની કરે ? ભગવાન પાસે માગી માગીને તુચ્છ એવું સંસારનું સુખ જ માગે ને ? રબારી અજ્ઞાન હતા, એટલે મણિ મળવા છતાંય મણિને લાભ એ ઉઠાવી શક્યો નહિ અને વાણિયે લેભિયે હતે, એટલે થાડા માટે એણે ઘણું દ્રવ્યને દેનારા મણિને ગુમાવી દીધે! એકે ગુમાવ્યું અજ્ઞાન અને એકે ગુમાવ્યું લોભે. બેમાં કેણ વખાણવા લાયક? મિથ્યાત્વ કે કષાય ? સ એકેચ વખાણવા લાયક નહિ.
દેવ-ગુરુ-ધર્મનો સંબંધ : અત્યારે તમને દેવ, ગુરુ અને ધર્મ સંબંધી સારામાં સારી સામગ્રી મળી છે, છતાં પણ તમે મેક્ષમાર્ગની તરફ કેટલા લક્ષ્યવાળા. છે ? તમે અજ્ઞાન છે કે વિષયરસમાં લુબ્ધ છે ? આપણે ત્યાં તે જે જાણકાર હેય પણ રુચિ વગરને હેય, તે પણ અજ્ઞાન કહેવાય છે. જીવાજીવાદિ તત્ત્વોના સ્વરૂપનું જ્ઞાન પણ નિશ્ચયાત્મક જોઈએ. તત્ત્વો વિષેને સાચે ખ્યાલ, નિશ્ચયપૂર્વકને જોઈએ. આ વિના,
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
