Page Text
________________
૨૩
કોર્ટેક્ષના હોરમોન લોહિની વાહિનીઓને સંકોચે છે. ખાસ કરીને કિડનીની ધમનીઓને અને આ સ્થિતિ જો રોજની થઈ જાય તો ઉચું બ્લડ પ્રેશર અને કિડનીને નુકશાન પહોંચે છે. કિડનીના રોગોનું વધતું જતું પ્રમાણ આને સમર્થન આપે છે.
યુનિવર્સિટી ઓફ વોશિંગ્ટન સ્કૂલ ઓફ મેડિસીનના ડો. થોમસ હોમ્સ તારવ્યું કે સારી કે નરસી ઘટનાઓ તીવ્ર કે વ્યાપક પરિણામોવાળી હોય, જેને અનુરૂપ થવા સખત માનસિક પરિશ્રમ કરવો પડે, એવી સ્થિતિ ભારે બોજ-ભારણ પેદા કરે છે અને કાળક્રમે રોગને જન્મ આપે છે.
આપણે કોઈ વાતનું સુખદ આશ્ચર્ય અનુભવ્યું. પણ એનો અનુભવ શરીરના કયા અવયવોમાં થય? ગળાની પાછળ? પેટમાં? દરેક માનવીને શરીરના જુદા જુદા વિસ્તારોમાં એ અનુભવ થાય જ છે. દરેકના પોતાનાં વિસ્તારો હોય છે અને દરેક સંવેદના એક શારીરિક ઘટના બની જાય છે. સુખદ અનુભૂતિથી છાતી ભારે થઈ જાય છે, હતાશાથી પણ છાતી ભારે થઈ જાય છે. જ્યારે આપણી લાગણી દુભાય છે કે એને આઘાત પહોંચે છે ત્યારે શરીરના ચોકકસ હિસ્સાને આઘાત પહોંચે છે અને શારીરિક સ્તરે આ સંવેદના કળી શકાય છે. એટલે, ઉર્મિઓને Proprioceptive સંવેદના કહી શકાય - અર્થાત્ શારીરિક સ્તરે સંવેદનોનો ઉદ્ભવ. એ પેટમાં, સ્નાયુઓમાં કે ઘૂંટણ અથવા કોણીના જોઈન્ટમાં પણ ઉદ્ભવી શકે.
હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના ડો. વિલિયમ જેમ્સ (વિખ્યાત સાહિત્યકાર હેનરી જેમ્સના ભાઈ) અને ડેન્માર્કના માનસશાસ્ત્રી ડો. સી.જી. લાંજે આ દિશામાં વ્યાપક સંશોધનો કર્યા છે. એમના સિદ્ધાંત મુજબ દુ:ખમાં પણ જયારે માણસ હસે છે, ત્યારે દુ:ખ ઓછું થાય છે. માત્ર તકિયાને મુકકા મારવાથી પણ ક્રોધને વહન મળે છે અને માનવી હળવાશ અનુભવે છે. આ હળવાશ કંઈક અંશે છેતરામણી છે. ભલે તકિયાને મુકકા માર્યા, પણ હિંસાનો પ્રયોગ તો થયો? અંદરની વરાળ નીકળી ગઈ. પણ આદર્શ પરિસ્થિતિ તો એ છે કે કોઇ નીપજે જ નહિં, એવી અવસ્થા માનવી પામે.
આવેગોને દબાવવાથી અનેક માનસિક રોગ જન્મે છે. ફોઈડ આ તળ પર ઉંડાણપૂર્વક સંશોધન કર્યા છે. આવેગોને વશ થઈ છૂટો દોર આપવાથી અનેક વિટંબણાઓ સર્જાય છે, તો સોનેરી મધ્યમ માર્ગ એ છે કે વૃત્તિઓ અને આવેગોને સંયમમાં રાખવાનો. સંયમ એટલે દમન નહિ પણ વૃત્તિઓને યોગ્ય રીતે કેળવવાની હોય છે. સંયમયુકત આચરણ જીવનરીતિ બની જવી જોઈએ, સહજ બની જવું જોઈએ.
માનવીના મનના જાગૃતિના સ્તરની પછીતે આવેલી સ્વયં સંચાલિત
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005293 |
| Book Title | Jin Darshan ane Manodaihik Rogo |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nemchand Gala |
| Publisher | Jayshree Kantilal Shah |
| Publication Year | 1992 |
| Total Pages | 148 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |