________________
જૈન શાસ્ત્રોની અર્થ કરવાની પદ્ધતિ
આચરણનો સુમેળ હોય છે. તેને મોક્ષમાર્ગનો સહચર કહ્યો છે.
જેમને તત્ત્વજ્ઞાન જાણવું છે એવા જીવોને પણ સદાચાર યુકત જીવન હોવું ઘણું જ આવશ્યક છે. નહીં તો તત્ત્વજ્ઞાન સાંભળી શાંત થવાને બદલે જેમનો ક્રોધાગ્નિ ભડકી ઊઠે એવા પણ લોકો જોવાં મળે છે. તમને અનુભવ છે જ કે ઉકળતા તેલમાં પાણીનું એક ટીપું પડે તો તડ તડ અવાજ આવી આગ લાગવાનો સંભવ રહે છે, પણ ભજીયા તળાઈને બહાર આવે છે. તીવ્રકષાયી જીવોનો પણ જિનવાણી સાંભળી વિરોધ ભડકી ઊઠે. પોતાના કલ્યાણની વાર્તા સાંભળી જેમને ક્રોધ આવે છે તેઓનું કલ્યાણ થવું હજુ દૂર છે એમ જ કહેવું પડશે.
ધાર્મિક અભ્યાસ એટલે ધર્માંધતા નહીં. લૌકિક સજ્જનતા અને નીતિમત્તા ન હોય તો શાસ્ત્રાભ્યાસ કરીને પણ સ્વચ્છંદતાનું જ પોષણ થાય. આ ઉપદેશ-સંસ્કાર તમને મા-બાપ, દાદા-દાદી, નિશાળના ગુરૂજન તરફથી મળેલો જ છે. તે તો દરેક મા-બાપનું કર્તવ્ય જ છે. કહ્યું જ
છે કે
૨૫
माता वैरी पिता शत्रु येन बालो न पाठिताः । न शोभते सभामध्ये हंसमध्ये बको यथा ॥
કરણાનુયોગ : કરણ એટલે ગણિતનું સૂત્ર. જીવના અનેક પ્રકારના ભાવ, શરીરાદિની અપેક્ષાએ જીવોનું વર્ણન, ગુણસ્થાન, માર્ગણા, કર્મ વિષે સવિસ્તાર વર્ણન, ત્રિલોકની રચના વિગેરે અનેક બાબતો વિષે સૂક્ષ્મ વર્ણન અને તેમની સંખ્યા, ગણતરી વિગેરે આ અનુયોગમાં કહી છે. તેના ગણિતના સૂત્રો, જુદીજુદી સંખ્યા, સંખ્યાતીત એવી અસંખ્યાત અને અનંતની ગણતરી-માપ અને તેમાં પણ અનેક ભેદ. આપણા ગણિતમાં માત્ર Infinite કહીએ એટલે પુરું. પણ તે Infinite માં પણ પલ્ય, સાગર, સૂચ્યુંગુલ, ઘનાંગુલ, જગતપ્રતર, લોક વિગેરે માપોનું વર્ણન વાંચીએ કે બુદ્ધિ બહેર મારી જાય. ઘણો જ interesting subject છે. બુદ્ધિને તો પડકાર ફેંકે જ છે, તે મુજબ અનેકવિધ બાબતોનું જ્ઞાન પણ થાય છે. અને ખરૂં કહું કે, આ ગ્રંથો વાંચવાની શરૂઆત કરીએ તો કેવળજ્ઞાનની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
