________________
પત્રો દ્વારા જૈનતત્ત્વ પરિચય
પ્રથમાનુયોગની કથાઓ દ્વારા આપણા પર યોગ્ય સંસ્કાર પડે છે. આપણી આજુબાજુની લોકરૂઢીઓનો, આપણે જે વાર્તાઓ વાંચીએ તેનો, ટી.વી. જોઈએ તેનો, ગાયનો સાંભળીએ તેનો એ બધાનો એકસરખો પ્રભાવ આપણા પર પડતો હોય છે. તે બાબતના વિચારો જાણે અજાણે આપણાં મનમાં ઘોળાયા કરે છે. તત્ત્વાભ્યાસથી મન થોડું ઘણું ચિંતન તરફ વળે છે.
કોઈને પુરાણની કેટલીક કથાઓ અસંભવ લાગે છે. કોઈ વળી મશ્કરી પણ કરે છે. પણ આજના વિજ્ઞાનયુગમાં અશક્ય વાતો સહેજે શકય થવા માંડી છે. તો પહેલાંના સમયમાં તે શક્ય ન હતી એમ કેમ મનાય ? પહેલાના સમયમાં મંત્રના સામર્થ્યની જાણકારી હતી, આજે તંત્રોનું (તાંત્રિકજ્ઞાન), માટે વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસાત્મક દૃષ્ટિકોણથી તેની સામે જોવાનું રહેશે.
કોઈપણ અનુયોગ વાંચો. ચારે અનુયોગોનો સાર છે વીતરાગતા તે વીતરાગતા તે ગ્રંથમાંથી કાઢી શકાય – સમજાઈ જાય તો જ તે અનુયોગનું વાંચન સફળ થયું એમ કહેવાય. પ્રથમાનુયોગ વાર્તાઓ માટે નહીં, પણ વીતરાગતા પ્રાપ્ત કરવા માટે જ છે. તીર્થકરોનું ચરિત્ર વાંચતાં, એક બાળક આત્મજ્ઞાની મુનિ, અરહંત અને સિદ્ધ કેવી રીતે બને છે તેનું વર્ણન છે. એકાદ જીવના અનેક ભવોનું વર્ણન વાંચી ધ્યાનમાં આવે છે કે મનુષ્ય પર્યાય જેવડો જ હું નથી, ચક્રવર્તી - સૌથી વધારે સંપત્તિવાળા અને વૈભવોના સ્વામી - પણ તે સંપત્તિનો ત્યાગ કરી મુનિ બની મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી લે છે. તેથી સંપત્તિમાં અને અધિકારમાં સુખ નથી એ જ સિદ્ધ થાય
ચરણાનુયોગ : આચરણ વિષેના આ ગ્રંથોમાં શરૂઆતમાં સમ્યફદર્શનનું મહાભ્ય-સમ્યફદર્શનનું સ્વરૂપ-બતાવી સમ્યદર્શનપૂર્વક જ વ્રત અને તપ કેવાં હોય છે તેનું વર્ણન હોય છે. સમ્યક્રર્શન તો શરૂઆત છે. તેનો આગળનો માર્ગ કેવો કેવો હોય છે તે બાહય આચરણો દ્વારા વર્ણવ્યું હોય છે. અંતરંગ વીતરાગતા અને તે વીતરાગતાને અનુરૂપ બાહ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
